Eerste heftige zonnevlammen van 2013 zijn een feit

zonnevlam van zondag 12 mei

Voor het eerst dit jaar heeft de zon een zonnevlam uit de X-klasse geproduceerd. En daar bleef het niet bij: in 24 uur tijd volgden er nog twee die stuk voor stuk nog sterker waren dan de eerste. Het lijkt erop dat de zon nu echt wakker begint te worden!

De zon produceerde de eerste zonnevlam uit de X-klasse van dit jaar afgelopen zondag. De zonnevlam is geclassificeerd als een X1.7-zonnevlam. Zo’n veertien uur later produceerde de zon een nog heftigere zonnevlam die geclassificeerd werd als een X2.8. Beide zonnevlammen gingen vergezeld door een plasmawolk: een uitbarsting van zonnewind, magnetische velden en geladen deeltjes. In beide gevallen was de plasmawolk niet op de aarde gericht. Niet lang erna volgde er ook nog een derde zonnevlam met een intensiteit van X3.2.

Hoe kan een zonnevlam voor schade zorgen op aarde?

Niet de hitte, maar de elektromagnetische straling waaruit de zonnevlam bestaat, is de boosdoener. Deze kan de bovenste laag van de aardse atmosfeer verstoren, waardoor bijvoorbeeld een GPS-satelliet van de kaart raakt. Als een zonnevlam vergezeld wordt door een plasmawolk kunnen er ook op het oppervlak van de aarde problemen ontstaan. Zo’n plasmawolk stuurt namelijk niet alleen geladen deeltjes, maar ook elektromagnetische fluctuaties de atmosfeer in. Deze fluctuaties kunnen voor elektrische fluctuaties op de grond zorgen en transformatoren in elektriciteitsnetwerken beschadigen.

De zonnevlam
Zonnevlammen zijn sterke uitbarstingen van stralingen. Ze zijn er in verschillende intensiteiten. De kleinste uitbarstingen worden geclassificeerd als C-zonnevlammen. Deze zonnevlammen hebben nauwelijks invloed op de aarde. Daarboven bevinden zich de zonnevlammen uit de M-klasse die er op de aardse polen voor kunnen zorgen dat radioverbindingen wegvallen. De sterkste zonnevlammen worden ingedeeld in de X-klasse en kunnen op aarde voor serieuze problemen zorgen. Zo kunnen elektriciteitscentrales beschadigd raken en radioverbindingen wegvallen.

De cijfers
De cijfers die achter de letters geplaatst worden – in dit geval X1.7 en X2.8 – vertellen ons nog iets meer over de intensiteit van de zonnevlammen. Zo is een X2 twee keer zo intens als een X1.

Zonnemaximum
De laatste tijd produceert de zon met enige regelmatig (krachtige) zonnevlammen. Dat is goed te verklaren. De zon gaat namelijk door een elf jaar durende cyclus heen die een zonneminimum (beperkte activiteit op de zon) en een zonnemaximum (grotere activiteit op de zon) kent. We naderen op dit moment het zonnemaximum. Grote kans dus dat we in de komende maanden nog door veel meer van dit soort krachtige zonnevlammen verrast worden.

De zonnevlam die op 13 mei tot stand kwam. De zonnevlam van een dag eerder ziet  u helemaal bovenaan dit artikel. Afbeelding: NASA / SDO.
De zonnevlam die op 13 mei tot stand kwam. De zonnevlam van een dag eerder ziet u helemaal bovenaan dit artikel. Afbeelding: NASA / SDO.

Hoewel zonnevlammen met deze intensiteit indrukwekkend zijn, zijn het zeker niet de sterkste zonnevlammen die we tot op heden voorbij hebben zien komen. Deze zonnecyclus heeft al heel wat sterkere zonnevlammen geproduceerd. De sterkste was een X6.9 in augustus 2011, op de voet gevolgd door een X5.4 in maart 2012.

De heftigste zonnevlam van dit jaar (totnogtoe): een X3.2. Afbeelding: NASA / SDO / AIA.
De heftigste zonnevlam van dit jaar (totnogtoe): een X3.2. Afbeelding: NASA / SDO / AIA.

Bronmateriaal

"First X-Class Solar Flares of 2013" - NASA.gov
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / SDO / AIA.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd