Hoge temperaturen zorgden ervoor dat de eerste paarden tijdelijk net zo klein werden als een huiskat. Dat blijkt uit onderzoek.
Dat schrijven wetenschappers in het blad Science. Ze baseren hun conclusie op gefossiliseerde tanden die van de eerste paarden – Sifrhippus – bewaard zijn gebleven.
Groter
Sifrhippus ontstond zo’n vijftig miljoen jaar geleden en woog toen ongeveer 22 kilo. Maar toen de onderzoekers tanden uit later tijden bestudeerden, zagen ze iets opmerkelijks. “De eerste paarden waren veel groter dan de de latere paarden,” vertelt onderzoeker Jonathan Bloch. “En dat patroon werd duidelijker naarmate we meer fossielen verzamelden.”
Temperatuur
Maar wat veroorzaakte de krimp? Om dat te achterhalen, bestudeerden de onderzoekers middels de zuurstofisotopen in de tanden van de paarden de temperaturen uit die tijd. En zo ontdekten ze dat de temperaturen exact hetzelfde patroon volgden als het krimpende lichaam van de paarden. “Voor de eerste keer waren we door ver terug in de tijd te gaan – tientallen miljoenen jaren terug – in staat om aan te tonen dat inderdaad temperatuur de verandering in lichaamsgrootte veroorzaakte.”
PETM
Het heeft alles te maken met het Paleocene-Eocene Thermal Maximum (PETM). In deze periode stegen de temperaturen met vijf tot tien graden Celsius. De periode startte zo’n 56 miljoen jaar geleden en duurde 175.000 jaar. De opwarming werd veroorzaakt doordat grote hoeveelheden koolstof vrijkwamen. De paarden krompen tijdens het PETM met wel dertig procent. Op een gegeven moment waren ze qua grootte vergelijkbaar met een huiskat. In de laatste 45.000 jaar van het PETM herstelden ze zich weer een beetje en wisten ze hun gewicht van 3,8 kilo naar 6,8 kilo op te krikken. “Omdat het over zo’n lange periode speelt, kun je zeer sterk bepleiten dat we hier kijken naar natuurlijke selectie en evolutie en dat dit alles sterk reageert op de verandering in temperatuur en dat het (de temperatuur, red.) de drijfveer achter de evolutie van deze paarden is.”
Het is een heel interessant onderzoek dat ons ook meer kan leren over de toekomst. “Dit heeft mogelijk implicaties voor wat we in de komende eeuwen mogen verwachten,” merkt onderzoeker Ross Secord op. Naar verwachting stijgen de temperaturen de komende jaren sterk. En sommige wetenschappers vermoeden dat de lichamen van vogels reeds krimpen. Toch zal deze temperatuurstijging niet precies dezelfde gevolgen hebben als het PETM. “De opwarming tijdens het PETM vond veel langzamer plaats”. Gedurende 10.000 tot 20.000 jaar werd het geleidelijk aan warmer. “En nu verwachten we dat het binnen een eeuw of twee gebeurt.” De grote vraag is dan ook of dieren zich wel snel genoeg aan kunnen passen: zijn ze in staat om zo snel te krimpen en dus te overleven?
