Enorme planeet ontdekt met een bizarre baan rond zijn ster

De vreemde planeet is anders dan alle andere exoplaneten die tot nu toe opgespoord zijn.

Astronomen hebben een hele bijzondere planeet gevonden. De betreffende exoplaneet is driemaal zo groot als Jupiter en heeft een lange, ‘eivormige’ baan rond zijn ster. Op zichzelf is dit niet nieuw. Onderzoekers hebben bijvoorbeeld ook andere gigantische planeten met elliptische banen aangetroffen rond andere sterren. Maar geen van deze werelden bevond zich zo ver van hun moederster af als deze. Zo doet de planeet – die tot HR 5183 b is gedoopt – er zo’n 45 tot 100 jaar over om één rondje rond zijn moederster – HR 5183 – te voltooien.

Bizarre baan
De aparte baan van HR 5183 b wordt nog duidelijker als we ‘m even voor de verbeelding in ons eigen zonnestelsel plaatsen. De planeet zou dan namelijk een baan volgen die zich uitstrekt vanuit de planetoïdegordel tot voorbij Neptunus. “Deze planeet is anders dan de planeten in ons eigen zonnestelsel,” zegt onderzoeksleider Sarah Blunt. “Sterker nog; hij is anders dan alle andere exoplaneten die we tot nu toe hebben ontdekt. Andere planeten die ver van hun moederster afstaan hebben vaak cirkelvormige banen. Het feit dat de huidige planeet een uiterst elliptisch pad volgt vertelt ons dat hij mogelijk op een andere manier gevormd of geëvolueerd is.”


Bekijk in deze video hoe de elliptische baan van HR 5183 b er mogelijk uitziet.

Ontdekking
De planeet werd ontdekt dankzij een buitengewoon doorzettingsvermogen van de onderzoekers. Zo houdt het team al sinds de jaren negentig de ster HR 5183 in de gaten. Het onderzoeksteam is dan ook één van de weinige die gedurende decennia naar sterren tuurt. De methode werpt echter zijn vruchten af. “Ons team volgde de ster met behulp van het Keck Observatory voor meer dan twee decennia,” vertelt onderzoeker Andrew Howard. “Het eerste bewijs voor de planeet vonden we pas in de afgelopen paar jaar. Zonder die langdurige inspanningen zouden we deze planeet nooit hebben gevonden.”

Slinger
De planeet viel uiteindelijk op door zijn bizarre baan rond zijn moederster. “Deze planeet brengt de meeste tijd door in het buitenste gedeelte van het planetaire systeem,” vertelt Howard. “Hij volgt een zeer elliptische baan, waarna hij begint te versnellen en vervolgens een snelle slinger rond zijn moederster maakt.” Deze beweging verraadde uiteindelijk zijn aanwezigheid. “We zagen de planeet binnenkomen en is nu alweer op zijn weg naar buiten,” zegt Howard. “Dit is zo’n eigenaardige eigenschap dat we met zekerheid kunnen stellen dat het hier om een planeet gaat, ook al hebben we zijn volledige baan niet in beeld.”

Hoe?
De vraag is natuurlijk hoe HR 5183 b zijn bijzondere elliptische baan heeft gekregen. Want als planeten worden geboren, hebben ze doorgaans een platte, cirkelvormige baan. HR 5183 b heeft daarom waarschijnlijk een enorme zwaartekrachtsschop gekregen van een ander object. Het meest plausibele scenario is volgens de onderzoekers dat de planeet ooit een buur van vergelijkbare grootte had. Toen de twee planeten dicht genoeg bij elkaar in de buurt kwamen, duwde de ene planeet de andere uit het zonnestelsel. Dit bracht HR 5183 b mogelijk in zijn zeer elliptische baan. “HR 5183 b is eigenlijk een soort sloopkogel,” zegt Howard, “die alles dat in zijn weg staat uit het systeem zwaait.”

De ontdekking toont aan dat we nog steeds veel bijleren over planeten buiten ons zonnestelsel. Zo blijven onderzoekers werelden vinden die anders zijn dan alles dat we tot nu toe kennen. “Toen we de eerste exoplaneten vonden dachten we dat dit mogelijk kopieën waren van ons eigen zonnestelsel,” zegt Howard. “Maar we vallen echter in de ene verbazing na de andere. De vondst van de nieuwe planeet is wederom een voorbeeld van een systeem dat bij lange na niet lijkt op ons zonnestelsel. Het geeft aan hoe ongelofelijk rijk aan diversiteit ons universum is.”

Bronmateriaal

"Newly Discovered Giant Planet Slingshots Around Its Star" - Keck Observatory

Afbeelding bovenaan dit artikel: Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd