En van een groot deel weten we te weinig.
In bijna alles wat we gebruiken worden chemicaliën verwerkt. Maar hoeveel verschillende stoffen zijn er eigenlijk? Op die hamvraag wilde een onderzoeksteam in een nieuwe studie een antwoord formuleren. De laatste keer dat dit werd onderzocht bleken er ruim 100.000 verschillende industriële chemicaliën te bestaan. Maar dat blijken er nu veel meer te zijn: zo rond de 350.000.
Tellen
Kort na de millenniumwisseling besloten onderzoekers te bestuderen hoeveel chemicaliën er precies over de hele wereld worden geproduceerd en verhandeld. Het team telde er zoals gezegd 100.000. Het onderzoek was voornamelijk gericht op de markt in de Verenigde Staten, Canada en West-Europa. Een logische keuze, aangezien deze landen 20 jaar geleden goed waren voor meer dan tweederde van de wereldwijde verkoop van industriële chemicaliën.
Nieuwe lijst
Maar op dit moment staan de zaken er heel anders voor. Een internationaal team van experts verzamelde gegevens uit negentien landen en regio’s (zoals de EU). “We hebben ons bereik uitgebreid en presenteren nu een eerste, omvangrijk overzicht van alle chemicaliën die wereldwijd beschikbaar zijn,” vertelt onderzoeker Zhanyun Wang. De resultaten zijn opvallend. Want de nieuwe lijst bestaat uit zeker 350.000 verschillende chemicaliën. “De chemische diversiteit die we nu kennen is ruim drie keer groter dan twintig jaar geleden,” concludeert Wang. Dit komt mede doordat er nu met veel meer landen rekening is gehouden. “Onze nieuwe lijst bestaat uit veel chemicaliën die zijn geregistreerd in ontwikkelingslanden, waar over het algemeen maar beperkt toezicht is,” aldus Wang.
Gevaarlijk?
De vraag rijst dan ook hoe veilig al deze industriële chemicaliën voor onze gezondheid of het milieu eigenlijk zijn. Maar alleen de nieuwe opgestelde lijst kan ons daar helaas niet meer over vertellen. “De lijst is slechts de eerste stap in de karakterisering van de stoffen,” verklaart Wang. Wel blijkt uit eerder onderzoek dat ongeveer drie procent van alle chemicaliën reden tot zorg is. En als dit klopt, betekent het dat zeker 6000 stoffen potentieel risicovol zijn.
Beschrijving
Dit is echter nog niet eens het meest zorgwekkende. Wang was voornamelijk verbaasd over het feit dat een derde van alle chemicaliën helemaal geen goede beschrijving bevat. Zeker 70.000 registraties bestaan uit mengsels en polymeren zonder dat het duidelijk is wat de afzonderlijke componenten precies zijn. Nog eens 50.000 chemische stoffen worden als ‘vertrouwelijke bedrijfsinformatie’ aangemerkt, wat betekent dat deze niet publiek toegankelijk zijn. “Het houdt in dat alleen fabrikanten weten waar ze uit bestaan en hoe gevaarlijk of giftig ze zijn,” legt Wang uit. “Dat geeft toch een ongemakkelijk gevoel. Alsof je een maaltijd voorgeschoteld krijgt en verteld wordt dat het lekker is, maar je niet weet wat het precies is.”
Door globalisering en de wereldwijde handel kunnen chemicaliën nu gemakkelijk nationale grenzen over. En dat is iets wat we volgens Wang goed in de gaten moeten houden. Volgens de onderzoekers zou het goed zijn als alle verschillende registers worden samengevoegd, zodat het overzichtelijk wordt hoeveel en welke chemicaliën er wereldwijd in omloop zijn. “Alleen door de krachten van verschillende landen te bundelen kunnen we beter omgaan met deze steeds groter wordende chemische diversiteit,” zegt Wang. Wat dat betreft zou het goed zijn als er duidelijkere richtlijnen en kaders opgesteld worden voor het gebruik van chemicaliën. Want sommige daarvan zouden ook nog eens hormoonverstorend kunnen zijn en dus effect kunnen hebben op onze gezondheid of het milieu. Alarmerend is dat we hier eigenlijk nog maar vrij weinig over weten. Maar met meer wetenschappelijk onderzoek kan er een basis gelegd worden voor betere testen, zodat chemische stoffen voortaan eerst goedgekeurd worden voordat ze op de markt verschijnen.
