De Europese ruimtevaartorganisatie heeft goed nieuws als het gaat om drie wetenschappelijke ruimtemissies. ESA geeft groen licht voor de volgende fase van een satelliet die op zoek gaat naar zwaartekrachtgolven. Daarnaast verlaat een telescoop die de jacht opent op exoplaneten definitief de tekentafel en zal deze telescoop nu geproduceerd gaan worden.
Het gaat om de drie missies LISA, PLATO en XARM.
Van LISA Pathfinder naar LISA
In 2015 werd ESA’s LISA Pathfinder gelanceerd. Het vormde een proefmissie om de technologie te testen voor de opvolger: LISA. Aan boord van de LISA Pathfinder bevinden zich twee goud-platinablokjes die 40 centimeter uit elkaar zweven. LISA Pathfinder toonde aan dat de twee blokjes in vrij val blijven en dus verschoond blijven van alle niet door de zwaartekracht veroorzaakte verstoringen. De afstand tussen de twee blokjes wordt met een supernauwkeurige liniaal gemeten, namelijk laserlicht.
Deze ontdekking maakte de weg vrij voor de ontwikkeling van drie opvolgers, die in 2034 gelanceerd worden. Hoewel er inmiddels al meerdere malen zwaartekrachtsgolven zijn opgevangen door LIGO-observatoria, hopen wetenschappers dit in de toekomst ook in de ruimte te doen. Er is namelijk een aanzienlijk verschil. LIGO heeft tot nu toe voornamelijk zwaartekrachtsgolven met een korte golflengte ontdekt, terwijl het trio – LISA – golven met een langere golflengte hoopt te spotten.
“In de ruimte worden de ‘meetarmen’ van LISA wel twee miljoen kilometer lang, zodat ook zwaartekrachtsgolven met een enorme golflengte kunnen worden gedetecteerd,” zei projectleider Gijs Nelemans van de Nederlandse tak van LISA in maart. Het groene licht voor LISA betekent concreet dat een gedetailleerde fase van het onderzoek aanbreekt, waarbij het internationale team – waaronder wetenschappers uit Nederland (Nikhef, TNO, NOVA, SRON) – werken aan instrumenten en technologieën voor de satellieten.
PLATO
Europa gaat op zoek naar een tweede aarde. De ruimtetelescoop PLATO verlaat de tekentafel en gaat nu echt geproduceerd worden. De komende maanden wordt bepaald welke instellingen onderdelen van de telescoop mogen bouwen. Het Nederlandse SRON maakt in een persbericht bekend dat het instituut acht van de 26 camera’s van PLATO mag testen.
PLATO bestaat uit 26 camera’s. Dat zijn er iets minder dan in het eerste voorstel uit 2014. Met deze camera’s kijkt PLATO langdurig naar duizenden sterren om dipjes in het sterrenlicht te vinden. Wanneer het sterrenlicht regelmatig dipt, dan is het aannemelijk dat er een planeet voor de ster schuift. PLATO gaat specifiek op zoek naar aardachtige exoplaneten die in de leefbare zone om een ster draaien.
De PLATO-satelliet wordt in 2024 gelanceerd. Tot 2030 hopen wetenschappers een miljoen sterren te onderzoeken, waarvan er 85.000 stuks nog beter in kaart worden gebracht. “PLATO zal planeten zoals de onze gaan ontdekken”, durfde directeur Laurent Gizon van het Max Planck Instituut in 2014 te beweren. “Dit zijn exoplaneten die in staat zijn om leven te huisvesten.”
XARM
In maart 2016 nekte ruimteafval de nieuwe Japanse röntgensatelliet Hitomi. Zonde! Gelukkig besloten de Amerikanen en de Japanners vrij kort daarna om een vervanger te bouwen: XARM. De Europeanen hebben besloten om een bijdrage te leveren aan deze missie. Zo zal er o.a. een filterwiel gebouwd worden.
