Extreem verre hypernova ontdekt

De hypernova staat op zo’n 10 miljard lichtjaar afstand en explodeerde dus zo’n 3,5 miljard jaar na de oerknal.

Onderzoekers ontdekten de hypernova (zie kader) met behulp van de Blanco 4-meter-telescoop in Chili. Vervolgwaarnemingen – met de Gemini South Telescope – wezen uit dat de hypernova op zo’n 10 miljard lichtjaar afstand stond. Daarmee is het één van de verste hypernova’s die tot op heden is ontdekt.

Een hypernova is 10 tot 100 keer helderder dan een supernova en ontstaat – net als de supernova – wanneer een ster ineenstort.

Heftige explosie
De hypernova heeft de naam DES15E2mlf gekregen. Het licht van de explosie heeft er 10 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken. Het betekent dat de explosie relatief kort na de oerknal – zo’n 3,5 miljard jaar – plaatsvond. En het was een heftige explosie: DES15E2mlf is drie keer helderder dan de 100 miljard sterren van onze Melkweg bij elkaar!

Veel vragen
Tot op heden zijn nog maar een klein aantal hypernova’s ontdekt. Astronomen hebben dan ook nog heel wat vragen over deze enorme explosies. Zo is nog altijd onbekend welk type ster uit kan groeien tot een hypernova. Met elke hypernova die ontdekt wordt, komen we weer iets meer over deze explosies te weten. De ontdekking van DES15E2mlf is dan ook zeer waardevol. Zeker omdat deze ook meer kan vertellen over de omstandigheden in het relatief jonge universum.

Zwaar sterrenstelsel
Eerdere observaties van hypernova’s suggereren dat deze explosies vooral ontstaan in dwergsterrenstelsels met een beperkte massa. Dergelijke sterrenstelsels herbergen minder metalen (elementen zwaarder dan helium) dan hun zwaardere tegenhangers. “Het huidige idee is dat een omgeving met weinig metaal belangrijk is voor het creëren van een hypernova en dat zou de reden zijn dat ze voornamelijk ontstaan in sterrenstelsels met een lage massa,” legt onderzoeker Yen-Chen Pan uit. Sterren met weinig zware elementen weten een grotere fractie van hun massa vast te houden tot het moment waarop ze sterven, waardoor een grotere explosie ontstaat als de ster ineenstort. “Maar DES15E2mlf bevindt zich in een relatief zwaar sterrenstelsel,” gaat Pan verder. “We weten dat het metaalgehalte het leven en de dood van een ster beïnvloedt, dus het vinden van een hypernova in een zwaarder sterrenstelsel is in strijd met onze huidige gedachtegang,” voegt onderzoeker Ryan Foley toe. “Maar we kijken zo ver terug in de tijd dat dit sterrenstelsel minder tijd had om metalen te creëren, dus misschien hadden zelfs sterrenstelsels met een grote massa in die tijd niet zoveel metalen, waardoor ze deze buitengewone stellaire explosies konden creëren.”

Astronomen blijven zoeken naar meer hypernova’s uit de tijd van DES15E2mlf. Ze hopen zo meer inzicht te krijgen in de explosies die plaatsvonden in een periode waarin ontzettend veel sterren het levenslicht zagen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd