Foto vrijgegeven van het tweede object ooit afkomstig van buiten ons zonnestelsel

Het nieuw ontdekte interstellaire object – waar we de komende tijd ongetwijfeld nog veel over zullen horen – stevent op dit moment af op onze zon.

De Oekraïense amateurastronoom Gennady Borisov staarde eind augustus door zijn telescoop naar de sterren toen hij opeens iets opvallends voorbij zag komen; een klein lichtvlekje baande zich een weg door de gitzwarte lucht. Een week later kwamen astronomen met het verlossende woord: de Oekraïner had een interstellair object ontdekt. Een zeer zeldzame en bijzondere vondst, aangezien dit pas het tweede interstellaire object is dat ooit in onze buurt is gedetecteerd.

Foto van C / 2019 Q4 (Borisov) gemaakt door Gemini. Afbeelding: Gemini Observatory/NSF/AURA

Foto
Ondertussen hebben meerdere organisaties al hun telescopen op het bijzondere object gericht. Zo ook het Gemini observatorium. En met behulp van Gemini is het astronomen nu gelukt om het object – dat de naam C / 2019 Q4 (Borisov) heeft gekregen – in kleur te vereeuwigen. “Deze foto was mogelijk vanwege het vermogen van Gemini om snel waarnemingen aan te passen en objecten zoals deze te observeren die slechts zeer kort zichtbaar zijn,” zegt onderzoeker Andrew Stephens.

Komeet
Hoewel onderzoekers er al van uit gingen dat het hier om een komeet gaat, wordt dit nu bevestigd door de foto’s van Gemini. Op de afbeeldingen is namelijk een zeer uitgesproken staart te zien die tekenend is voor kometen. Het is voor het eerst dat een interstellaire bezoeker duidelijk over zo’n staart beschikt. Bovendien weten we nu dat het een relatief grote, actieve komeet is met een diameter tussen de 2 en 16 kilometer. Het object stevent met een snelheid van ongeveer 150.000 kilometer per uur af op het binnenste van ons zonnestelsel. De komeet bevindt zich op dit moment op ongeveer 420 miljoen kilometer van de zon. Op 8 december zal C / 2019 Q4 (Borisov) de zon het dichtste naderen op een afstand van ongeveer 300 miljoen kilometer.

Waarom interstellair?
Zoals gezegd suggereren huidige waarnemingen dat C / 2019 Q4 (Borisov) interstellair is. Dat komt door zijn bijzondere baan. Astronomen kijken daarbij naar de excentriciteit van de omloopbaan – de mate waarin een baan afwijkt van een cirkel. Planeten in een bijna perfecte cirkelvormige baan rond hun sterren – bijvoorbeeld de aarde – hebben een excentriciteit van bijna nul. Kometen en planetoïden met langwerpige paden rond hun moederster worden beschreven met een excentriciteit tussen nul en één, en objecten met een excentriciteit groter dan één – de zogenoemde ‘hyperbolische’ banen – zijn interstellair. De baan van C / 2019 Q4 (Borisov) blijkt zeer langwerpig te zijn met een excentriciteit van ongeveer drie. Daarbij valt hij in de categorie interstellaire objecten.

In dit gifje is de baan van C / 2019 Q4 (Borisov) te zien. Het object zal de aarde niet dichter dan 300 miljoen kilometer naderen. Afbeelding: NASA/JPL-Caltech

‘Oumuamua
Het is niet voor het eerst dat ons zonnestelsel te maken krijgt met een interstellaire indringer. Twee jaar geleden spotte astronomen ‘Oumuamua die wel wat weg had van een enorme vliegende sigaar. “C / 2019 Q4 (Borisov) is wat groter dan ‘Oumuamua,” vertelt astronoom Tony Dunn aan Scientias.nl. “C / 2019 Q4 (Borisov) nadert nog steeds, dus waarschijnlijk zal het object nog een tijdje te zien zijn.” Volgens de astronoom is er echter ook een opvallende overeenkomst tussen beide objecten. “Beide objecten zijn rond dezelfde tijd van het jaar ontdekt, namelijk rond september/oktober,” zegt Dunn. Of dit meer dan toeval is, zal toekomstig onderzoek moeten uitwijzen.

De vraag is of we ooit te weten zullen komen waar C / 2019 Q4 (Borisov) vandaan komt. “Ik denk het niet,” laat Tony Dunn desgevraagd weten. “De kans is groot dat het object al enige tijd rondzwerft sinds hij uit zijn oorspronkelijke zonnestelsel is geworpen. Hij is nu waarschijnlijk al duizenden lichtjaren verwijderd van zijn moederster.” De komende tijd zullen onderzoekers wel proberen meer over de fysieke eigenschappen van de komeet te weten te komen. En daar hebben we ze dan ook genoeg tijd voor. In tegenstelling tot ‘Oumuamua hebben astronomen nu nog maanden voor zich om informatie over C / 2019 Q4 (Borisov) te verzamelen. “Het object piekt in helderheid rond half december en blijft tot april 2020 waarneembaar met middelgrote telescopen,” vertelt astronoom Davide Farnocchia. Dat geeft onderzoekers genoeg tijd om de komeet verder te karakteriseren. En misschien dat we dan ook meer leren over de vorming van ons zonnestelsel.

Bronmateriaal

Interview met Tony Dunn

"Gemini Observatory Captures Multicolor Image of First-ever Interstellar Comet" - Gemini Observatory

"Newly Discovered Comet Is Likely Interstellar Visitor" - NASA

"Interstellar 2.0" - ESA

Afbeelding bovenaan dit artikel: Buddy_Nath / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd