In foto’s: afscheid van de Larsen C-ijsberg

De Larsen C-ijsplaat is voorgoed veranderd nu een ijsberg ter grootte van de provincie Gelderland is afgebroken.

Wat wetenschappers maanden eerder al voorspeld hadden, gebeurde gisteren: een ijsberg van zo’n 5800 vierkante kilometer brak los van de Larsen C-ijsplaat. Een natuurlijke, maar tegelijkertijd ook heel bijzondere gebeurtenis: het is één van de grotere ijsbergen die wetenschappers sinds ze beschikken over satellieten hebben zien ontstaan.

Vandaag blikken we – aan de hand van beeldmateriaal – terug op de afgelopen maanden waarin de Larsen C-ijsplaat steeds dichter bij afkalving in de buurt kwam. En we blikken vooruit. Want wat zal er van deze enorme ijsberg terecht komen?

Vanaf het moment dat onderzoekers de scheur in de Larsen C-ijsplaat ontdekken, groeit deze gestaag. Soms wel meer dan 10 kilometer in een paar dagen tijd. Het resulteert uiteindelijk in een scheur van bijna 200 kilometer lang. Afbeelding: NASA / USGS Landsat.
De scheur in maart van dit jaar. Te zien is dat deze parallel loopt aan de rand van de ijsplaat. Afbeelding: NASA / USGS Landsat.

Niet alleen satellieten houden de scheur in de Larsen C-ijsplaat goed in de gaten. Regelmatig scheren ook vliegtuigen over de ijsplaat. Het resulteert in prachtige beelden die pas echt goed laten zien hoe immens groot de scheur is. Als je de Eiffeltoren op zijn zij zou leggen, zou deze bijna 1,5 keer in de scheur passen.

Afbeelding: NASA / John Sonntag.
Afbeelding: NASA / John Sonntag.

Terwijl de scheur gestaag groeit, wordt steeds duidelijker dat deze ijsplaat een ijsberg gaat baren. Maar wanneer? Onderzoekers hebben geen idee. Uiteindelijk laat dat moment nog verrassend lang op zich wachten: wekenlang is de scheur stabiel en nog zo’n vijf kilometer verwijderd van het randje van de ijsplaat. Maar dan, op woensdag 12 juli, is het zover. Satellietbeelden laten zien dat de scheur de rand van de ijsplaat heeft bereikt.

Op deze satellietfoto is goed te zien dat de scheur de rand van de ijsplaat heeft bereikt. Afbeelding: NASA Worldview.
En ook een satelliet van ESA kan het loskomen van de ijsberg bevestigen. Afbeelding: ESA.

Het is lastig om je een beeld te vormen van de enorme ijsberg die los is gekomen. Maar onderstaande animatie kan misschien helpen.

Grote vraag is nu natuurlijk: wat gaat de ijsberg doen? Mogelijk blijft deze nog decennia in zijn geboortegebied hangen. Een andere – ook zeker niet onaannemelijke – optie is dat de ijsberg uit elkaar valt. Zo kunnen in theorie honderden kleinere ijsbergen ontstaan die zich veel gemakkelijker dan de enorme ijsberg die we nu zien, door de stroming mee laten voeren. Die kleinere ijsbergen kunnen zich richting het noorden begeven en een gevaar gaan vormen voor de scheepvaart daar.

Minstens net zo interessant is de vraag: wat gaat er met Larsen C gebeuren? De ijsplaat is in één klap zo’n 10 tot 12 procent van zijn massa kwijtgeraakt. Komt de ijsplaat die klap te boven? Onderzoekers weten het niet. Ze houden er rekening mee dat dit het begin van het einde is voor Larsen C en de ijsplaat uiteindelijk compleet uiteenvalt. Dat doemscenario voltrekt zich echter niet van de ene op de andere dag en kan nog decennia op zich laten wachten.

Andere veelgestelde vragen over Larsen C
– Is deze ijsberg ontstaan door klimaatverandering?
Nee. Er zijn geen aanwijzingen dat de ijsberg het levenslicht zag door de opwarming van de aarde. Het ontstaan van ijsbergen is een natuurlijk proces.
– Stijgt de zeespiegel nu?
Nee. De Larsen C-ijsplaat rust op het water. Dus met het loskomen (en uiteindelijk smelten) van de ijsberg stijgt de zeespiegel niet. Wel kan het loskomen van de ijsberg indirect leiden tot een zeespiegelstijging. Als de ijsberg de ondergang van de Larsen C-ijsplaat inluidt, kunnen achterliggende gletsjers gemakkelijker de zee in glijden (ze worden dan niet meer door de zware ijsplaat afgeremd) en meer ijs in zee dumpen. Maar zelfs als alle gletsjers die de Larsen C-ijsplaat voeden in zee zouden verdwijnen, zou dat leiden tot een minimale zeespiegelstijging van zo’n 1 centimeter.
– Zijn er nu pinguïns dood?
Pinguïns leven op plekken die toegang bieden tot zee. Larsen C hoeven we daar niet toe te rekenen. De ijsplaat steekt zo’n eind boven het water uit dat pinguïns er niet op of af kunnen springen.

Bronmateriaal

NASA / ESA / Project MIDAS

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd