Gaat de suikertaks echt werken?

Frisdrankproducenten betalen vanaf 2018 extra belasting in Groot-Brittannië over frisdranken die te veel suiker bevatten. Maar gaat deze maatregel echt werken? Wetenschappers geven hun mening.

In vergelijking met andere Europeanen is de gemiddelde Brit te zwaar. Om dit te veranderen worden de prijzen voor suikerhoudende dranken verhoogd. Er zijn twee belastingschijven, namelijk voor frisdranken met meer dan 5 gram suiker per 100 milliliter en dranken met meer dan 8 gram suiker per 100 milliliter. Voor de laatste categorie dranken – waar Coca Cola (10,6 gram), Fanta (11,7 gram), Lipton Ice Tea (8 gram) onder vallen – moet de meeste belasting betaald worden door producenten. Het zal neerkomen op ongeveer 18-24 pence (oftewel 23 tot 30 eurocent) per liter.

De suikertaks is niet nieuw. In 2014 is deze belasting ingevoerd in Mexico, een land dat kampt met de problemen van overgewicht. Alle ogen zijn nu gericht op dit Midden-Amerikaanse land om te kijken of het echt werkt. Uit recent onderzoek blijkt dat de suikertaks zijn vruchten afwerpt, maar dat de positieve effecten nog groter zijn als de belasting verder verhoogd wordt.

Vettaks

Een alternatief is de vettaks. Denemarken voerde in 2011 accijns op vet in. Zo kost een kilo verzadigd vet sinds dat jaar 2,15 euro extra. In hetzelfde jaar concludeerden Limburgse onderzoekers dat een vettaks echt werkt.

De suikertaks zal de Britse schatkist extra aanvullen. Het gaat om een bedrag van bijna 700 miljoen euro per jaar. Engeland gaat het geld gebruiken om scholieren in beweging te krijgen. Wales, Schotland en Noord-Ierland mogen zelf beslissen waar het geld naar toe gaat.

Lagere inkomens worden benadeeld
Als de suikertaks werkt, dan is het niet ondenkbaar dat het in de toekomst ook in Nederland en België wordt ingevoerd. “In Mexico zien we dat een suikertaks werkt”, zegt professor Gary Wittert van de universiteit van Adelaide. “De suikertaks verlaagt de consumptie van suikerdranken. De beste drank om vocht binnen te krijgen is en blijft water.” Maar is zo’n wet niet regressief? Juist mensen met een lager inkomen worden getroffen. “Maar vaak hebben zij juist een slechtere gezondheid. We willen ze dus niet aanmoedigen om suikerdranken te consumeren.”

Is 18 pence genoeg?
Professor Martin Caraher van de City University of London vindt een suikertaks alleen nog niet goed genoeg. “Er zijn meer maatregelen nodig”, zegt hij in een reactie op de invoering van de suikertaks. “Denk bijvoorbeeld aan een verbod op de promotie van frisdranken.” Caraher stelt vraagtekens bij de verhoging van 18-24 pence. “Het is niet hoog genoeg om gedrag van kopers te beïnvloeden. Wetenschappelijk onderzoek toont aan de prijs van frisdrank minimaal 20 procent verhoogd moet worden.”

Zoveel suikerklontjes zitten er in een blikje of fles cola.
Zoveel suikerklontjes zitten er in een blikje of fles cola.
Betaalbaar gezond eten
Ook Christina Pollar van de Curtin universiteit is het met Caraher eens dat er meer gedaan moet worden. “Het idee is goed, want het is een duidelijk boodschap naar producenten, maar daar stopt het niet. We moeten gezond eten betaalbaarder maken dan junk food.” Biologisch, gezonde producten zijn in veel landen duurder dan junk food. Daarnaast stijgen de prijzen van gezonde producten harder. Pollar: “Hierdoor geven consumenten in Australië 58% van hun geld bestemd voor eten uit aan junk food en slechts 17% aan gezond voedsel.”

Verschuiving naar light-dranken
“Ik zie twee scenario’s”, zegt Dr. Lauren Ball van de Griffith universiteit. “Het eerste scenario is dat minder mensen frisdranken kopen. Het tweede scenario is dat zij overstappen op frisdranken met minder suiker, bijvoorbeeld light-producten. Allebei deze scenario’s helpen consumenten om hun gezondheid te verbeteren en om hun gewicht op peil te houden.” Toch blijkt uit ander onderzoek dat light-gebruikers niet afvallen. “Wie een drankje drinkt met aspartaam houdt het lichaam knap voor de gek”, schrijft Cees Mulder in zijn column op Scientias.nl. “Een zoete stof die geen energie levert! Daar weet het lichaam geen raad mee en om dit op te lossen gaat het vragen om écht suikers, dus échte calorieën. Want wie met een zoete drank calorieën belooft, moet deze ook leveren.”

Bronmateriaal

"Mexican Soda Tax Helps Curb Consumption, Study Shows" - The BMJ

Citaten onderzoekers (via AusSMC)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd