Waarschijnlijk verliest de ijsplaat de komende maanden een 5000 km2 groot stuk ijs. Maar wat voor gevolgen heeft dat?
Aan de rand van West-Antarctica bevindt zich een 350 meter dikke ijsplaat: de Larsen C-ijsplaat. En onderzoekers houden de ijsplaat nauwlettend in de gaten. Dat heeft alles te maken met een 175 kilometer lange scheur die in de ijsplaat zit. Als de scheur nog 20 kilometer langer wordt, ontstaat één van de grootste ijsbergen die ooit is waargenomen. We hebben het dan over een brok ijs die ongeveer net zo groot is als de provincie Gelderland.
Groei
Op dit moment zit het betreffende stuk ijs dus nog over een lengte van zo’n 20 kilometer aan de Larsen C-ijsplaat vast. Dat lijkt misschien heel wat, maar vergis je niet. In de periode tussen 1 en 19 januari werd de scheur in de ijsplaat zo’n 10 kilometer langer. De scheur groeit dus rap. Geen wonder dat de meeste onderzoekers verwachten dat het stuk ijs ergens in de komende maanden het ruime sop kiest.
Maar wat voor gevolgen heeft dat dan? Als dit stuk ijs verloren gaat, verliest de Larsen C-ijsplaat zo’n 10 procent van zijn massa. Het is dan ook niet ondenkbaar dat het verlies van de ijsberg de complete Larsen C-ijsplaat aan het wankelen brengt. Iets soortgelijks zagen we begin deze eeuw gebeuren met de buurman van Larsen C: Larsen B. Ook deze ijsplaat kreeg herhaaldelijk te maken met afkalvende ijsbergen en viel uiteindelijk helemaal uiteen. Het leidde ertoe dat de achterliggende gletsjers – die altijd door de ijsplaat werden afgeremd – sneller gingen stromen en meer ijs in de oceaan dumpten.
Als Larsen C hetzelfde lot wacht, duurt het waarschijnlijk nog jaren voor deze helemaal is verdwenen. Maar mocht het zover komen, dan gaan de gletsjers achter deze ijsplaat waarschijnlijk ook sneller stromen. Het zou leiden tot een kleine zeespiegelstijging (van hooguit enkele millimeters per jaar).
Indirect
Het afbreken van deze enorme brok ijs kan dus indirect leiden tot een hogere zeespiegel. De ijsberg heeft geen directe invloed op de zeespiegel, omdat deze – net als de rest van de Larsen C-ijsplaat – reeds in het water ligt.
Pinguïns
Ook hoeven we ons geen zorgen te maken over pinguïn-slachtoffers wanneer deze ijsberg losbreekt. De ijsplaat is zo’n 200 meter dik en 90 procent ervan bevindt zich onder water. Het betekent dat de rand ervan zo’n 20 meter hoog is. Veel te hoog voor pinguïns om erop of eraf te springen. Op de ijsplaat zijn dan ook geen pinguïns te vinden: zij leven alleen op plekken die toegang bieden tot de zee.
De drijvende ijsberg
Hoe het er uit zal zien als deze ijsberg losbreekt? Dat gaat heel gracieus en langzaam. De ijsberg komt los en drijft vervolgens gewoon weg. Hoelang de ijsberg vervolgens rond kan dolen alvorens deze helemaal gesmolten is, weten onderzoekers niet. Als de ijsberg een beetje in zijn thuishaven rond blijft drijven, kan hij het decennialang uithouden. Kiest hij warmere wateren dan kan hij vrij snel verdwijnen.
Je ziet: er zijn nog veel vragen over het lot van de ijsberg en de ijsplaat waar deze nu nog bij hoort. En de meeste ervan zullen we pas lang nadat de ijsberg het ruime sop kiest, kunnen beantwoorden. Genoeg reden voor onderzoekers om de blik voorlopig op de Larsen C-ijsplaat gericht te houden.
