Nieuw onderzoek wijst erop dat onze perceptie van tijd meer gemeen heeft met onze perceptie van ruimte dan gedacht. Net zoals de bestemming waar we naartoe reizen dichterbij lijkt dan de plek waar we vandaan komen, lijken ook gebeurtenissen in de toekomst dichterbij dan die in het verleden.
Uit eerder onderzoek is al gebleken dat mensen die zich verplaatsen het idee hebben dat de plek waar ze zich naartoe bewegen dichterbij is dan de plek waar ze vandaan komen. Zelfs als ze zich in werkelijkheid precies even ver van beide plekken bevinden. Omdat onze perceptie van tijd gefundeerd is op hoe we ruimte ervaren, bedacht psycholoog Eugene Caruso dat voor tijd wellicht hetzelfde gold.
Experiment
Om te achterhalen of dat echt zo was, ondervroegen de psychologen een aantal mensen. Zo vroegen ze mensen bijvoorbeeld een weekje voor Valentijn hoe ver de dag van de liefde van het heden verwijderd was. Een weekje na Valentijn vroegen ze een andere groep mensen hetzelfde. De eerste groep had in vergelijking met de tweede groep het gevoel dat Valentijn dichter bij het heden was. Blijkbaar lijken gebeurtenissen in de toekomst dichterbij dan gebeurtenissen in het verleden. De psychologen dopen dat effect het temporele Dopplereffect.
Nog een experiment
Het experiment wees erop dat onze perceptie van tijd meer gemeen had met de perceptie van ruimte dan gedacht. Om vast te stellen of dat echt het geval was, volgde nog een experiment. Een groep studenten werd in een virtuele realiteit geplaatst. De helft van de groep had het idee naar een fontein toe te lopen. De andere helft liep achteruit: van de fontein vandaan. Daarna moesten de proefpersonen aangeven hoe ver weg een datum (drie weken in de toekomst of drie weken in het verleden) leek. De proefpersonen die vooruit hadden gelopen, gaven aan dat de toekomst dichterbij leek dan het verleden. De studenten die achteruit hadden gelopen, werden niet beïnvloed door het temporele Dopplereffect.
Tijd en ruimte
Het laatste experiment bevestigt dat onze perceptie van tijd geworteld is in onze ervaringen met het bewegen door een ruimte: we hebben het idee dat de toekomst dichterbij is, omdat we het gevoel hebben dat we ons daar naartoe bewegen. Dat concluderen de onderzoekers in het blad Psychological Science.
Dat mensen zich dichter bij de toekomst wanen, is evolutionair gezien helemaal niet zo gek, zo stellen de onderzoekers. Wat in het verleden gebeurd is, kunnen we niet veranderen. Maar we kunnen ons wel voorbereiden op wat de toekomst brengt. En het idee dat toekomstige gebeurtenissen dichterbij zijn, is wellicht een handig mechanisme dat ons in staat stelt om gebeurtenissen die (wellicht) nog komen gaan te vermijden of goed aan te pakken.
