Gamen met behulp van een headset die uw hersenactiviteit meet en die metingen gebruikt om het spel op uw gevoelens aan te passen. Dat zal veel gamers als muziek in de oren klinken. Toch is de headset – net als andere toepassingen van deze techniek – niet zo onschuldig als het lijkt.
Het is al een aantal jaar mogelijk om tijdens het gamen een headset te dragen die de hersenactiviteit kan meten. Uit deze hersenactiviteit kunnen spelmakers opmaken wat de gevoelens zijn van de gamer en hier het spel aan aanpassen. Zo kunnen spelmakers de omgeving en muziek aanpassen aan de emoties die de gamer tijdens het spel voelt. Dit kan gamen een stuk leuker maken. Maar zo heel onschuldig zijn deze headsets niet, zo blijkt uit een onderzoek waarin wetenschappers middels de headsets persoonlijke informatie van de gebruikers bloot konden leggen.
Emoties
De headsets werken met een techniek die EEG heet. Deze techniek meet hersenactiviteit via kleine contactpunten van de headset met de schedel. De hersenen zenden kleine elektrische signalen uit die de contactpunten kunnen meten. Deze elektrische signalen bevatten gegevens van de gamer zoals emoties en gevoelens. Deze emoties kunnen spellen gebruiken om de omgeving van het spel aan te passen, zoals de kleuren, muziek en kunst. Ook zijn er spellen waarbij u uzelf in moet beelden dat u een bal duwt, waardoor u het poppetje in het spel vooruit kunt laten lopen. Of u moet uw wenkbrauwen fronsen om uw poppetje te laten schieten. De headset heeft niet alleen nut voor gamers, maar ook voor mensen met een handicap. Er zijn namelijk apps waarmee u met uw hersenactiviteit (en dus zonder handen) iemand uit uw lijst met contactpersonen kunt bellen. Ook bestaan er al toetsenborden die u met de headset kunt bedienen.
Hoewel deze headsets de spellen een stuk leuker maken en handig zijn voor mensen met een handicap, zit er ook een groot risico aan vast. Doordat de gemeten hersenactiviteit vanuit de headset verzonden wordt naar de makers van de app, krijgen deze veel persoonlijke informatie binnen van de gamer. Ook uw onderbewuste gedachten zitten verscholen in deze informatie. Als deze in verkeerde handen vallen, zouden mensen met verkeerde bedoelingen gemakkelijk belangrijke en persoonlijke informatie van de gebruiker kunnen achterhalen. Onderzoekers zijn hier al in geslaagd. Zij hadden dankzij de headsets meer kans om gegevens van de gebruikers te ontfutselen, zoals het eerste cijfer van de pincode.
Cijfers
Een voorbeeld van een app die hersenactiviteit voor verkeerde doeleinden zou kunnen gebruiken, is een spel dat de hersenen traint. Dit soort spellen is in staat om de beelden aan te passen aan de emoties van de gamer. Hierdoor kan de app zelf beslissen welke beelden hij wel en niet laat zien aan de gamer. Stelt u zich eens voor dat de app er op uit is om uw pincode te achterhalen. De gebruiker denkt dat hij een onschuldig spelletje met getallen speelt om de hersenen te trainen, maar in werkelijkheid meet de app de reactie van uw hersenen op de cijfers. Door zorgvuldig uit te kiezen welke cijfers deze laat verschijnen, zou de app kunnen proberen uw pincode te ontdekken.
Experiment
Dit is exact wat de onderzoekers geprobeerd hebben tijdens hun experimenten. In hun onderzoek werden proefpersonen eerst getraind, door ze bijvoorbeeld te laten tellen hoe vaak het cijfer zes voorkwam in een rij willekeurige cijfers. Op deze manier konden ze zien hoelang het duurde voor de hersenen van de proefpersonen reageerden op het cijfer waar ze op moesten letten. Daarna lieten de onderzoekers in een testfase gewoon wat cijfers zien. De proefpersonen werden voor de testfase gevraagd aan het eerste cijfer van hun pincode te denken. De reactie van de hersenen op de cijfers werd vervolgens bekeken.
De onderzoekers ontdekten dat de proefpersonen onbewust meer hersenactiviteit vertoonden bij het cijfer dat overeenkomt met het eerste cijfer van hun pincode. De kans dat u het eerste cijfer van de pincode goed raadt door te gokken, is tien procent. Door de hersenactiviteit te bekijken, waren de onderzoekers vijftien tot veertig procent beter in staat om het eerste cijfer van de pincode te voorspellen, dan wanneer ze zouden gokken. Dit betekent dat ze nu dus 11,5 tot veertien procent kans hebben om het eerste cijfer goed te raden. Door gedachten af te tappen, blijken onderzoekers in een vergelijkbaar percentage van de gevallen ook de locatie waar mensen wonen te kunnen achterhalen.
Hoewel gedachten aftappen de kans dat iemand een locatie of pincode achterhaalt op dit moment nog niet heel sterk vergroot, is het toch iets om rekening mee te houden. De headsets die op het moment op de markt te koop zijn, zijn namelijk nog lang niet perfect. De hersenactiviteit die de headsets kunnen meten is nog erg onduidelijk en daarom is het moeilijk om er belangrijke informatie uit op te maken. Hierdoor is de kans dat het eerste cijfer van de pincode geraden wordt nog maar vijftien tot veertig procent groter dan wanneer u gokt. Dit is natuurlijk niet echt een indrukwekkend verschil. De apparatuur wordt in de toekomst echter steeds beter. Daarom is het belangrijk dat we het gevaar van de headsets nu al serieus nemen. In de toekomst zou het immers wel eens kunnen zijn dat de apparatuur goed genoeg is om persoonlijke informatie accuraat bloot te leggen. Een goede reden om ons in de ontwikkeling naar deze betere headsets toe reeds bewust te zijn van de risico’s die deze techniek met zich mee kan brengen.
Dit artikel is geschreven door Agnes Stoute (21). Ze studeert Science Education and Communication aan de Universiteit Utrecht en schreef bovenstaand artikel voor het vak Public Science Communication with Multimedia.
