Het roept de vraag op of die waterpluimen dan überhaupt wel bestaan.
Onderzoekers weten al langer dat Saturnus’ maan Enceladus waterpluimen genereert. En op de plek waar die waterpluimen ontstaan, vinden we een duidelijke temperatuurverhoging: een hotspot. Aangenomen wordt dat de maan – die opgebouwd is uit een rotsachtige kern met daarboven een oceaan en daar weer boven een ijskorst – over hydrothermale bronnen beschikt die de ijskorst op sommige plekken dunner maakt en zelfs laat scheuren. Door die scheuren zou waterdamp – afkomstig uit die oceaan – ontsnappen (zie afbeelding hieronder).
Europa
De laatste jaren vinden onderzoekers steeds meer aanwijzingen dat Enceladus niet de enige maan in ons zonnestelsel is die over dergelijke geisers beschikt. Ook Europa – een maan van Jupiter – zou waterpluimen genereren. Zo maakte Hubble in 2016 foto’s van Europa waarop mogelijk waterpluimen te zien zijn. En recent dachten onderzoekers ook in oude data – verzameld tijdens de Galileo-missie – aanwijzingen te zien voor de aanwezigheid van waterpluimen.
Niets bijzonders
Wetenschappers hebben zich nu nog eens over die vermeende waterpluimen op Europa gebogen en gekeken of er ook op de plek waar deze pluimen zouden ontstaan, sprake is van een temperatuurverhoging. Ze bogen zich daartoe opnieuw over data verzameld tijdens de Galileo-missie (Galileo bestudeerde Jupiter en zijn manen tussen december 1995 tot september 2003). “Een nieuwe analyse van de temperatuurgegevens die tijdens de Galileo-missie werden verzameld, laat niets bijzonders zien op de plekken waar de pluimen mogelijk zijn waargenomen,” vertelt onderzoeker Julie Rathbun. “Dat is verrassend, omdat de Enceladus-pluimen duidelijk gepaard gaan met een verhoogde temperatuur.”
Implicaties
Maar wat betekent dat dan precies? “Het suggereert dat de pluimen of Europa óf heel anders zijn óf slechts incidenteel opduiken óf dat ze niet bestaan óf dat de lokale temperatuurverhoging zo klein is dat we die in de huidige data niet opmerken.”
Hoe het precies zit? Daarvoor zouden we Europa eigenlijk van wat dichterbij moeten kunnen bekijken. Gelukkig worden daar plannen voor gesmeed. Zo wil ESA in 2022 de JUpiter ICy moons Explorer (kortweg JUICE) lanceren. Deze zou zeven jaar later bij Jupiter arriveren en specifiek onderzoek gaan doen naar Europa, Callisto en Ganymedes. Ondertussen werkt NASA aan de Europa Clipper: een missie die ergens tussen 2022 en 2025 werkelijkheid moet worden en moet uitzoeken of Europa geschikt is voor leven.
