Gekko’s kunnen ook op water lopen

Dat hebben onderzoekers ontdekt. En natuurlijk hebben ze uitgezocht hoe de reptielen dat voor elkaar krijgen.

Wetenschapper Ardian Jusufi zag het voor zijn ogen gebeuren toen hij in het zuidoosten van Azië was: gekko’s renden daar letterlijk met een snelheid van zo’n 1 meter per seconde over water heen. Schijnbaar moeiteloos liepen ze vanaf het land het water op, om vervolgens net zo moeiteloos vanaf het water gelijk weer een verticaal oppervlak – zoals de stam van een boom – te beklimmen. Het was opmerkelijk. En natuurlijk vroeg Jusufi zich af hoe de gekko’s dat voor elkaar kregen. Ze zocht het samen met enkele collega’s uit en ontdekte dat de gekko’s zeker twee en mogelijk vier strategieën combineren om op water te kunnen lopen.

Lopen op het water
Er zijn verschillende organismen die op het water kunnen lopen. Maar vaak zijn het wat kleinere organismen, zoals insecten. Deze organismen zijn licht genoeg om dankzij de oppervlaktespanning van het water op het water te blijven staan. Maar ook grotere dieren hebben we wel op water zien lopen. Denk bijvoorbeeld aan zwanen die al lopend op het water vaart maken om het luchtruim te kiezen. “Grotere dieren kunnen de oppervlaktespanning niet gebruiken, dus zij duwen en slaan het oppervlak en genereren zo de verticale kracht die nodig is om boven water te blijven. Gekko’s zitten qua omvang tussen de insecten en zwanen in. Met een gewicht van zo’n zes gram zijn ze te zwaar om gebruik te maken van oppervlaktespanning alleen, maar ook te licht om middels slaande bewegingen boven water te blijven. “Ze kunnen niet genoeg kracht genereren om zonder te zinken op het oppervlak te lopen, dus het feit dat ze over water kunnen rennen is echt verrassend,” aldus onderzoeker Robert Full.

Afbeelding: Pauline Jennings photo, courtesy of PolyPEDAL Lab, UC Berkeley.

De strategieën
Experimenten wijzen uit dat gekko’s inderdaad meerdere trucs moeten gebruiken om op water te kunnen lopen. De onderzoekers verzamelden gekko’s die tot de soort Hemidactylus platyurus behoren en veelvuldig voorkomen in zuid- en zuidoost Azië. De wetenschappers observeerden hoe de gekko’s over het water liepen en gingen vervolgens stapsgewijs na wat daar allemaal bij kwam kijken. Zo werd er bijvoorbeeld zeep aan het water toegevoegd om de oppervlaktespanning weg te nemen. Daarop halveerde de snelheid waarmee de gekko’s over het water liepen. Het suggereert dat oppervlaktespanning toch een rol speelt. Maar ook zonder die oppervlaktespanning kunnen ze – hetzij iets langzamer – over water lopen en wel door met allevier hun pootjes op het water te slaan. Door die slaande bewegingen ontstaan luchtzakjes die voorkomen dat de lichamen van de gekko’s in het water wegzakken. Daarnaast lijken de gekko’s ook gebruik te maken van hun waterafstotende huid: deze helpt ze om boven water te blijven. En ook voor hun staart is een rol weggelegd; door ermee te zwiepen zoals ook alligators doen, verkrijgen de gekko’s snelheid, stabiliteit en worden ze iets boven het water uitgetild. “Alle strategieën zijn tot op zekere hoogte belangrijk en gekko’s zijn de enigen die ze allemaal combineren,” aldus Full.

Nu bekend is hoe de gekko’s het doen, hopen onderzoekers er hun voordeel mee te kunnen doen. Zo zou de gekko ons kunnen inspireren tot het bouwen van kleine robots die op water kunnen lopen en bijvoorbeeld na overstromingen kunnen worden ingezet om vermiste mensen op te sporen.

Bronmateriaal

"Acrobatic geckos can even race on water’s surface" - University of California, Berkeley
Afbeelding bovenaan dit artikel: Pauline Jennings photo, courtesy of PolyPEDAL Lab, UC Berkeley

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd