Gekloonde schapen worden heel gewoontjes oud

Onderzoek onder dertien gekloonde schapen wijst erop dat hun verouderingsproces net zo verloopt als bij ‘gewone’ schapen.

En daarmee lijkt er eindelijk een einde te komen aan de discussie die jaren geleden door het beroemdste schaap ter wereld – Dolly – werd aangezwengeld. Het allereerste gekloonde schaap ter wereld leed al op jonge leeftijd aan artrose (een ouderdomsziekte) en stierf jong: op 6-jarige leeftijd. Het zette onderzoekers aan het denken: verouderde het gekloonde schaap Dolly soms sneller dan haar ‘gewone’ soortgenoten?

Therapeutisch klonen

Dolly was – net als de schapen uit dit onderzoek – het resultaat van therapeutisch klonen. Er werd een cel uit het uierweefsel van een volwassen vrouwelijk schaap gehaald en vervolgens werd de kern (en dus het DNA) uit die cel verwijderd en in een eicel geplaatst. De eicel groeide – met hulp van wetenschappers – uit tot een embryo die in een draagmoeder werd geplaatst. De embryo groeide uit tot Dolly: een kloon van het schaap dat een cel uit haar uierweefsel had gedoneerd.

Klonen van Dolly
De onderzoekers bestudeerden dertien schapen die net als Dolly middels therapeutisch klonen (zie kader) het levenslicht zagen. Onder de schapen bevonden zich ook vier klonen van Dolly: Daisy, Denise, Debbie en Dianna. Deze vier klonen hebben hun ‘moeder’ al overleefd: ze vierden onlangs hun negende verjaardag.

Gewrichten en bloeddruk
De onderzoekers bestudeerden onder meer de bloeddruk, gewrichten, stofwisseling, spieren en botten van de gekloonde schapen. Vervolgens vergeleken ze de gegevens van de gekloonde schapen met de gegevens van ‘gewone’ schapen van vergelijkbare leeftijd, die onder vergelijkbare omstandigheden hadden geleefd. Alle gekloonde schapen bleken gezond te zijn. Hun bloeddruk was normaal en van stofwisselingsaandoeningen was geen sprake. Sommige gekloonde schapen vertoonden milde symptomen van artrose, maar geen enkel schaap liep daardoor moeilijk of had hiervoor behandeling nodig.

Gezond oud
Het is volgens de onderzoekers voor het eerst dat er grondig onderzoek wordt gedaan naar het verouderingsproces van gekloonde schapen. “Eén van de zorgen in het begin was dat gekloonde schapen sneller oud werden en Dolly bleek rond haar vijfde al artrose te hebben, dus dit was een relevant onderzoeksgebied,” stelt onderzoeker Kevin Sinclair. Dit onderzoek toont echter aan dat gekloonde dieren gezond oud kunnen worden.

Nader onderzoek
Overigens wil dat niet zeggen dat de techniek die gebruikt is om de schapen te klonen al perfect is. De onderzoekers kunnen niet uitsluiten dat deze schijnbaar gezonde gekloonde schapen toch iets onder de leden hebben. “Het is bewezen dat voorafgaand aan conceptie en in de vroege stadia van de zwangerschap tijdens natuurlijke en geassisteerde voortplanting subtiele chemische veranderingen optreden die van invloed kunnen zijn op het menselijk genoom en kunnen leiden tot chronische ziekten die pas later acte de présence geven. Aangezien therapeutisch klonen gebruik maakt van geassisteerde voortplantingsprocedures is het belangrijk om te achterhalen of vergelijkbare ziekten of stoornissen voorkomen in schijnbaar gezond ouder wordende gekloonde dieren.”

Eerder deze maand stonden we op Scientias.nl stil bij de geboorte van Dolly: op 5 juli was dat exact twintig jaar geleden. In de twintig jaar sinds de geboorte van het allereerste gekloonde schaap heeft het klonen een vlucht genomen. Naast schapen zijn onder meer ook koeien, herten, paarden, muizen, varkens, konijnen en apen gekloond. Verschillende bedrijven hebben zich bovendien gespecialiseerd in het klonen van vee of huisdieren.

Bronmateriaal

"Healthy ageing of cloned sheep" - Nature Communications

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd