Een historisch moment; voor het eerst zijn op een andere planeet met zorg materialen verzameld die in een later stadium naar de aarde worden gehaald.
Vorige week kon je al op Scientias.nl lezen dat Marsrover Perseverance – na een eerdere mislukte poging (zie kader) – opnieuw een steen op Mars had proberen te bemonsteren. Alles wees erop dat dat was gelukt, maar helemaal zeker was dat niet. Maar nu is aan die onzekerheid een einde gekomen. De Marsrover is er niet alleen in geslaagd om wat materiaal uit de steen te verzamelen; het is inmiddels ook al veilig in het binnenste van de Marsrover opgeslagen.
Marsrover Perseverance landde in februari op Mars en is sindsdien op jacht naar sporen van (vergaan) leven. Daarnaast heeft Perseverance nog een andere belangrijke taak; de rover moet de rode planeet op verschillende plaatsen bemonsteren. Die monsters worden vervolgens opgeslagen in luchtdichte titanium buisjes die tijdens toekomstige missies worden opgepikt, om daarna op aarde te worden afgeleverd. Een eerste poging om zo’n monster te verkrijgen, deed Perseverance begin augustus. Maar die poging mislukte. De rots die Perseverance wilde bemonsteren, bleek later veel te kruimelig. Het gesteente viel meteen uiteen in poeder en fijnkorrelige stof, waardoor dit niet in het monsterbuisje bewaard kon worden.
Het monster dat nu veilig in het binnenste van Perseverance rust, werd begin deze maand verkregen. De rover gebruikte daarvoor zijn twee meter lange robotarm waarop een snel roterende holle boor is gemonteerd. Met die boor kan de rover boorkernen verzamelen die net iets dikker zijn dan een potlood. Voor de eerste bemonstering liet NASA de boor los op een platte steen die op het oppervlak van Mars rust. Het monster werd opgeborgen in een buisje, maar voor dat buisje verzegeld werd, wilde NASA eerst zeker weten dat er dit keer wél een intact monster was verkregen. Foto’s wezen dit weekend uit dat dat het geval was.
I’ve got it! With better lighting down the sample tube, you can see the rock core I collected is still in there. Up next, I’ll process this sample and seal the tube. #SamplingMars
Latest images: https://t.co/Ex1QDo3eC2 pic.twitter.com/gumqpmoXBW
— NASA's Perseverance Mars Rover (@NASAPersevere) September 5, 2021
En vandaag is het buisje – dat serienummer 266 draagt – dan ook verzegeld en verplaatst naar het binnenste van de rover.
Hele onderneming
Het klinkt allemaal misschien vrij eenvoudig, maar het bemonsteren van een steen die enkele honderden miljoenen kilometers verderop, op een andere planeet rust, is niet zo gemakkelijk. “Met meer dan 3000 onderdelen is het systeem voor het bemonsteren en opslaan van monsters het meest complexe mechanisme dat ooit de ruimte in is gestuurd,” benadrukt Larry D. James, namens NASA’s Jet Propulsion Laboratory. “Het Perseverance-team is opgewonden en trots dat het systeem zo goed functioneert op Mars.”
Analyse op aarde
Onderzoekers zien reikhalzend uit naar het moment waarop dit monster op aarde arriveert. Tijdens toekomstige Marsmissies – die NASA samen met de Europese ruimtevaartorganisatie op poten wil zetten – moeten de monsters worden opgepikt en op aarde worden afgeleverd. “Door gebruik te maken van de meest geavanceerde wetenschappelijke instrumenten die we op aarde hebben, verwachten we een breed scala aan adembenemende ontdekkingen te doen, onder meer omtrent de vraag of er ooit leven is geweest op Mars,” stelt Thomas Zurbuchen, namens NASA.
Meer monsters
Gehoopt wordt dat die toekomstige sondes echter niet enkel voor dit ene monster naar Mars moeten vliegen; in de komende maanden en jaren moet Perseverance op andere plaatsen nog meer monsters verzamelen. De rover is daartoe uitgerust met 43 buisjes waarin evenveel monsters kunnen worden opgeslagen.
Jezero-krater
De monsters zullen stuk voor stuk verzameld worden in de enorme Jezero-krater. Wetenschappers zijn daarbij met name benieuwd naar de monsters die verzameld worden in het deltagebied van de krater. Dit is het deel van de krater waar miljarden jaren geleden – doen Mars nog nat en vochtig was – een rivier uitmondde in een in de krater gelegen meer. De oude delta is mogelijk nog altijd rijk aan kleimineralen en daar willen onderzoekers graag de handen opleggen, omdat dergelijke mineralen weleens gefossiliseerde sporen van microbieel leven kunnen herbergen en dus uit kunnen wijzen of Mars ooit leven herbergde.
Onderzoekers hebben al wel eerder stukjes van Mars in handen gehad, maar het ging dan altijd om Marsmeteorieten. Dankzij Perseverance en latere Marsmissies kunnen ze nu echter uitzien naar nauwkeurig geselecteerde Marsmonsters die ook nog eens zorgvuldig en luchtdicht zijn opgeslagen en dus ongerept op aarde arriveren. Enig geduld is wel op zijn plaats; waarschijnlijk worden de monsters die Perseverance nu verzamelt, pas aan het begin van het volgende decennium op aarde afgeleverd.
