U bent niet spontaan Europeaan. Een gemeenschappelijke basis bestaat namelijk niet. Dit beweert promovenda Aukje van Rooden. Gemeenschappelijkheid wordt namelijk altijd gecreëerd. Door een politieke partij, door een heilige of door een kunstenaar: belangrijke personen zijn in staat om gemeenschappelijkheid op te bouwen.
In premoderne samenlevingen vertelden mensen elkaar verhalen over hoe hun samenleving is ontstaan en waarom deze is zoals zij is: stichtingsmythen. Mensen denken dat onze maatschappij beter gefundeerd is, namelijk op feiten en wetten en niet meer op verhalen. Maar promovenda Aukje van Rooden stelt aan de hand van onderzoek naar onder meer de filosoof Jean-Luc Nancy dat ook onze politieke orde gebaseerd is op een mythologische logica.
Ook onze samenlevingen blijven wel degelijk altijd op zoek naar iets wat ons bindt en waarvan we menen dat het aan de basis van de onze gemeenschap zou moeten staan. Hiervoor gebruiken we altijd een soort stichtingsmythe, omdat er bij het instellen van een nieuwe orde nog geen feiten en wetten zijn waarop we die orde zouden kunnen baseren.
De laatste jaren zijn er bijvoorbeeld verschillende verdragen en grondwetten geschreven voor het ‘Europese volk’, maar er is strikt genomen pas een ‘Europees volk’ nadát deze verdragen van kracht zijn. Wat het Europese volk is, bestaat dus eerst alleen als verhaal voordat het een feit wordt.
Ook de Nederlandse samenleving heeft zo haar stichtingsmythen. Zo wordt er gedebatteerd over onze ‘joods-christelijke wortels’, de 17e-eeuwse ‘VOC-mentaliteit’ en de ‘waarden van de Verlichting’.
