Deze gemummificeerde benen lijken echt van koningin Nefertari te zijn

Gemummificeerde benen die in 1904 in een Egyptische tombe zijn teruggevonden, lijken toe te behoren aan de Egyptische koningin Nefertari.

De tombe van koningin Nefertari werd in 1904 ontdekt. Maar helaas was de tombe reeds in de oudheid geplunderd. Dus naast de inmiddels beroemde muurschilderingen en kapotte objecten (waaronder meubels, een beschadigde roze sarcofaag en enkele kruiken), een paar sandalen en twee gemummificeerde benen was er weinig meer in de tombe te vinden.

De benen van Nefertari?
De ontdekking van het graf van koningin Nefertari riep een vraag op die historici al jarenlang bezighoudt: zijn de gemummificeerde benen van Nefertari? Wetenschappers hebben dat nu uitgezocht. En ze komen tot de conclusie dat het zeer waarschijnlijk inderdaad om de resten van de beroemde koningin van het oude Egypte gaat.

Over Nefertari

Nefertari was getrouwd met farao Ramses II en kreeg vier zonen en vier dochters. Waarschijnlijk stierf ze rond het 25e regeringsjaar van haar man. We weten van Nefertari dat ze zelfstandig correspondeerde met andere koninginnen en dus een actieve rol speelde in de buitenlandse politiek. De weinige objecten die in 1904 in haar geplunderde tombe werden aangetroffen, zijn in het bezit van het Egyptische Museum in Turijn. Een deel van de grafschatten is nu echter te bewonderen in het Rijksmuseum van Oudheden.

Röntgenfoto’s
De onderzoekers maakten onder meer röntgenfoto’s van de gemummificeerde benen. Op basis van de knieën stellen de wetenschappers voor 90 procent zeker te weten dat het om de resten van een vrouw gaat. Waarschijnlijk was de vrouw al wat ouder: tussen de 40 en 60 jaar oud. De onderzoekers leiden dat onder meer af uit een aderverkalking die ze in de linkerknie zagen. Dat laatste is in lijn met wat we over Nefertari weten: ze overleed na het 24e regeringsjaar van haar man Ramses II, toen ze tussen de 40 en 50 jaar oud was. Ook de technieken en materialen die gebruikt zijn om de botten te balsemen en mummificeren stammen uit de tijd waarin Nefertari leefde.

Datering
Koolstofdatering wijst uit dat de resten waarschijnlijk stammen uit de periode 1607 en 1450 voor Christus. Nefertari leefde echter rond 1250 voor Christus. Maar de onderzoekers benadrukken dat ze niet zeker weten of de koolstofdatering in dit geval betrouwbaar is. Zowel conserveringsmiddelen die tijdens het balsemen zijn gebruikt als sedimenten die tijdens aardverschuivingen in de oudheid de tombe zijn binnengedrongen, kunnen vertekende resultaten opleveren.

De gemummificeerde benen. Het langste gemummificeerde been bestaat uit een deel van een scheenbeen, een knieschijf en een dijbeen. Het andere been bestaat uit een deel van het scheen- en een deel van het dijbeen.
De gemummificeerde benen. Het langste gemummificeerde been bestaat uit een deel van een scheenbeen, een knieschijf en een dijbeen. Het andere been bestaat uit een deel van het scheen- en een deel van het dijbeen.

Er zijn verschillende hypotheses over de gemummificeerde benen. Zo kunnen ze van Nefertari zijn, maar ook van één van haar dochters. Ook zou het in theorie kunnen dat de resten oorspronkelijk in een ouder graf lagen en door overstromingen of modderstromen zijn meegevoerd en uiteindelijk in het graf van Nefertari zijn beland. “De eerste hypothese lijkt het meest aannemelijk,” benadrukken de onderzoekers. Zo is er geen enkele aanwijzing dat de dochters van Nefertari in haar graf zijn bijgezet. Daarnaast ligt het graf van Nefertari hoger dan de oudere graven, waardoor het onaannemelijk lijkt dat resten uit die oudere graven in haar graf zijn gedreven. “Dus het meest waarschijnlijke scenario is dat de gemummificeerde knieën echt toebehoren aan koningin Nefertari.”

Bronmateriaal

Habicht ME, Bianucci R, Buckley SA, Fletcher J, Bouwman AS, Öhrström LM, et al. (2016) Queen Nefertari, the Royal Spouse of Pharaoh Ramses II: A Multidisciplinary Investigation of the Mummified Remains Found in Her Tomb (QV66). PLoS ONE 11(11): e0166571. doi:10.1371/journal.pone.0166571

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd