Wat onderscheidt mensen van apen? Een lastige vraag, maar wetenschappers zijn een antwoord op het spoor. Ze hebben een gen ontdekt dat mogelijk kan verklaren hoe mensen uit de apen ontstonden.
Het gen in kwestie – miR-941 – heeft volgens wetenschappers van de universiteit van Edinburgh waarschijnlijk een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling van onze hersenen. Het zou mede dankzij dit gen zijn dat we leerden om gereedschappen en taal te gebruiken.
Vergelijking
De onderzoekers vonden het gen toen ze het genoom van mensen vergeleken met het genoom van elf andere soorten zoogdieren, waaronder chimpansees, muizen, gorilla’s en ratten. Het gen miR-941 komt alleen bij mensen voor en is zo’n 6,5 miljoen jaar geleden ontstaan. In die tijd hadden de mensachtigen zich al van de apen afgescheiden.
Functie
De onderzoekers keken ook naar de functie van het gen. Zo ontdekten ze dat het gen vooral actief is in twee delen van het brein die betrokken zijn bij het nemen van beslissingen en taalvaardigheden. Dat wijst er voorzichtig op dat het gen een rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van geavanceerde hersenfuncties waarmee mensen zich onderscheiden van apen.
Junk-DNA
De meeste verschillen tussen soorten ontstaan doordat bestaande genen veranderen. Het gen miR-941 ontstond volgens de onderzoekers heel anders: het kwam volledig functioneel uit zogenaamd junk-DNA (stukjes DNA in het menselijk genoom die geen functie hebben) zetten. Het gen ontstond in zeer korte tijd. “Het nieuwe molecuul ontstond vanuit het niets in een tijd waarin onze soort dramatische veranderingen onderging: we leefden langer, gingen rechtop lopen, leerden hoe we gereedschappen moesten gebruiken en hoe we moesten communiceren,” vertelt onderzoeker Martin Taylor. “We hebben goede hoop dat we meer nieuwe genen gaan vinden die ons helpen aan te tonen wat ons menselijk maakt.”
De vondst is heel bijzonder. Het is voor het eerst dat onderzoekers een nieuw gen vinden dat mensen wel en apen niet hebben en daar ook direct een specifieke functie in het menselijk lichaam aan kunnen verbinden.
