Neanderthaler-genen blijken bijvoorbeeld van invloed op de vorm van ons hoofd.
Moderne mensen hebben een bolvormige, ronde schedel. Maar kijken we naar onze verre neven de Neanderthalers, dan valt op dat zij juist een langwerpige schedel hebben. Maar wat voor effect heeft dit verschil in schedel precies? In een nieuwe studie stellen onderzoekers dat dit mogelijk invloed heeft op de manier waarop belangrijke hersengebieden met elkaar verbonden zijn.
Neanderthaler-genen
De onderzoekers verzamelden voor de studie 4.500 mensen van Europese afkomst. Sommigen hebben namelijk nog flarden van Neanderthaler-DNA in hun genoom verstopt zitten, als resultaat van kruisingen tussen Neanderthalers en de vroeg moderne mens. Opvallend genoeg vonden de onderzoekers aanzienlijke verschillen tussen de deelnemers. Zo blijken de mensen die het Neanderthaler-DNA te dragen, een iets langwerpigere schedel te hebben.
Chromosomen
Het team vond de Neanderthaler-genen terug in de chromosomen 1 en 18. Deze fragmenten bevatten twee genen – UBR4 en PHLPP1 – waarvan al bekend is dat ze een rol spelen in belangrijke aspecten van de hersenontwikkeling. De genen hebben vooral invloed op de basale ganglia en het cerebellum in het brein. En het verband tussen evolutionaire veranderingen in de vorm van het brein en het mechanisme die de basale ganglia en cerebellum beïnvloeden, is best interessant. “Deze hersengebieden krijgen signalen door van de motorische cortex en zijn betrokken bij de planning, het leren en de coördinatie van bewegingen,” legt onderzoeker Philipp Gunz uit. “De basale ganglia draagt ook bij aan diverse cognitieve functies in het geheugen, aandacht, planning, leervaardigheden en mogelijk de evolutie van spraak en taal.”
De onderzoekers benadrukken dat de effecten van het dragen van het zeldzame Neanderthaler-fragment heel subtiel zijn en alleen detecteerbaar in een zeer grote groep mensen. De onderzoekers willen in vervolgstudies de hoeveelheid mensen opschalen naar tienduizenden. Ze hopen op die manier misschien wel andere genen op het spoor te komen die invloed hebben op biologische kenmerken van het brein. “De aanpak die we voor de huidige studie hebben ontwikkeld kan breder worden toegepast, om vragen over de evolutie van het menselijk brein op te lossen,” besluit onderzoeker Simon Fisher.
