In Zuid-Korea is het virus bij sommige genezen coronapatiënten aangetroffen. Hebben ze het opnieuw opgelopen? Of is er iets anders aan de hand?
Het was even schrikken eind vorige week, toen in Zuid-Korea enkele genezen coronapatiënten opnieuw positief testten. Hoe was dat toch mogelijk? Kon je het virus dan kort nadat je het gehad had, toch opnieuw oplopen? En was de immuniteit die we na een virusinfectie hoopten te verkrijgen, een illusie?
Immuniteit
Het zijn vragen die ook virologen bezighouden. Want hoewel we steeds meer over het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 te weten komen, is er ook nog heel veel wat we niet weten. En zelfs het idee dat mensen immuun zijn voor SARS-CoV-2 zodra ze het virus hebben gehad, is nog een aanname, zo vertelt onderzoeker Ian Henderson, microbioloog aan de universiteit van Queensland, aan Scientias.nl. “We weten nog niet of patiënten een beschermende immuniteit verkrijgen.”
Toch is er wel alle reden om aan te nemen dat dat gebeurt. “Afgaand op eerdere ervaringen is het aannemelijk dat patiënten in ieder geval op korte termijn een zekere beschermende immuniteit verkrijgen.”
Hypothesen
Maar hoe is dan te verklaren dat genezen coronapatiënten in Zuid-Korea na korte tijd weer positief testen op het virus? “Dit is een heel lastige vraag om te beantwoorden, omdat we simpelweg nog niet alle feiten op een rij hebben,” aldus Henderson. “Het meest waarschijnlijke scenario is dat deze patiënten het virus toch nog niet helemaal hadden opgeruimd.” Er is dan nog geen sprake van wat wetenschappers ‘steriliserende immuniteit’ noemen. En de ziekteverwekker is toch nog in het lichaam van de genezen patiënten te vinden. Een andere mogelijkheid is dat de tests die Zuid-Koreaanse patiënten ondergingen, niet klopten. “Om verschillende redenen levert de huidige test vaak valsnegatieve uitslagen, waarbij iemand het virus heeft, maar negatief test. Als dat is gebeurd, dan zou het kunnen lijken alsof patiënten hersteld waren en daarna weer opnieuw geïnfecteerd werden.” En dan is er natuurlijk ook nog de mogelijkheid dat de tests klopten en mensen echt opnieuw geïnfecteerd werden. Het lijkt Henderson zeer onaannemelijk. “Op het moment is de consensus dat het onwaarschijnlijk is dat patiënten op korte termijn opnieuw geïnfecteerd kunnen worden.”
Onderzoek
Meer onderzoek naar hoe het kan dat mensen die hersteld zijn van het virus soms toch nog positief testen, is hoe dan ook hard nodig. “Wat we wereldwijd echt hard nodig hebben, is een effectieve antistoffen-test die onthult wie al geïnfecteerd is geweest. Als je dat combineert met de tests die nu worden gebruikt om infectie vast te stellen, dan kunnen onderzoekers vaststellen wie er geïnfecteerd was, maar geen symptomen vertoonde, wie symptomen had, maar er zonder extra zorg weer bovenop kwam en of mensen die beschermende antilichamen aanmaken het virus nog gedurende langere tijd bij zich dragen (en ook op anderen kunnen overdragen, red.).”
Dat sommige mensen die hersteld lijken te zijn van de virusinfectie toch nog positief testen op het virus, is eigenaardig. Maar het hoeft niet direct een aanwijzing te zijn dat immuniteit een illusie is. En het is zeker geen reden om de zoektocht naar een vaccin – waarmee mensen zonder het virus te krijgen, immuniteit kunnen opbouwen – als zinloos te bestempelen, zo benadrukt Henderson. “Een vaccin is de manier om uit deze pandemie te komen. Maar de ontwikkeling van een vaccin is lastig. Er zijn nu meer dan 70 verschillende vaccins in ontwikkeling, waarbij verschillende technologieën worden gebruikt om het immuunsysteem op verschillende manieren voor te bereiden. De hoop is dat één van deze strategieën resulteert in een langdurige en beschermende immuunrespons.”
Het nieuwe coronavirus dook eind december op in China en veroorzaakt klachten zoals koorts, vermoeidheid en hoesten. In sommige gevallen krijgen mensen (ernstige) ademhalingsproblemen, waardoor ze in het ziekenhuis moeten worden opgenomen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie herstelt ongeveer 80% van de mensen die door het coronavirus geïnfecteerd worden, zonder behandeling. Maar ongeveer 1 op de 6 patiënten wordt ernstig ziek. Inmiddels is het virus wereldwijd bij meer dan 1,8 miljoen mensen vastgesteld. En meer dan 119.000 mensen zijn door toedoen van het virus overleden. Vermoed wordt dat in werkelijkheid veel meer mensen het virus al hebben gehad, omdat in veel landen alleen mensen met (ernstige) klachten getest worden. Ook in Nederland werd er tot voor kort weinig getest, maar daar komt nu verandering in. Inmiddels is het virus in ons land bij meer dan 27.000 mensen vastgesteld. Meer dan 2900 mensen zijn door het virus overleden.
