Genoom van de koolmees helemaal ontcijferd

Het genoom van het vogeltje – dat in heel wat Nederlandse tuinen te vinden is – toont onder meer aan dat de koolmees een superslimme vogel is.

We kennen ‘m allemaal: de koolmees. Maar zijn genoom was ons onbekend. Tot nu: wetenschappers hebben het genoom van het vogeltje helemaal ontcijferd. Het betekent dat onderzoekers nu de volledige genetische code van de koolmees in handen hebben.

Aanpassen
Op basis daarvan kan nu onderzoek worden gedaan naar het aanpassingsvermogen van het dier. Hoe evolueren de eigenschappen van de koolmees en hoeveel daarvan ligt al vast in zijn genen? Wanneer we dat weten, kunnen we ook beter voorspellen hoe goed het vogeltje in staat is om zich aan te passen aan veranderingen in zijn omgeving.

Slim
De onderzoekers bestudeerden het genoom van meerdere koolmezen, afkomstig uit heel Europa. Het stelt ze in staat om delen in het genoom te vinden waar sterk op geselecteerd is in de recente evolutie van de vogel. In die delen troffen de onderzoekers bovengemiddeld veel genen aan die gekoppeld zijn aan het leervermogen. En goed kunnen leren is weer belangrijk voor het aanpassingsvermogen. “Koolmezen zijn geëvolueerd tot slimme dieren,” vertelt onderzoeker Kees van Oers. “Erg slimme zelfs.” Wanneer we puur kijken naar het leren van nieuw gedrag, hoort de koolmees zelfs bij de top drie van slimste vogels. Het maakt de koolmees tot de perfecte kandidaat voor onderzoek naar de evolutie van leren, het geheugen en andere cognitieve processen.

“Koolmezen zijn geëvolueerd tot slimme dieren. Erg slimme zelfs”

Methylgroepen
Maar wanneer we meer te weten willen komen over de manieren waarop een koolmees zich aanpast, moeten we ook verder kijken dan zijn genen. Het is ook belangrijk wat er op de genen zit. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan methylgroepen: ‘aanhangsels’ die veranderen hoe genen werken. De onderzoekers hebben zich ook reeds over dit ‘methyloom’ gebogen. Uit dat onderzoek blijkt dat in delen met extra veel leer-genen het patroon van methylgroepen op het DNA vast ligt. Diezelfde patronen zijn verder ook te vinden bij mensen en andere zoogdieren. “Je zou kunnen zeggen: hoe meer methyl, hoe meer evolutie.”

Het volledige onderzoek naar het genoom van de koolmees is te vinden in het blad Nature.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd