Gezocht: onbekend ingrediënt van wolken

Wetenschappers hebben geprobeerd een wolk te maken, maar blijken een mysterieus ingrediënt te missen. Wat kan het zijn?

Wolken hebben een immense invloed op het leven op aarde. Zo spelen ze een flinke rol in het klimaat. De witte deken kan flink wat zonlicht reflecteren en zo extra hitte van aarde weren. Een wolk verdient dus een plekje in alle klimaatmodellen, maar omdat we zo weinig van wolken weten, konden we deze belangrijke factor ook moeilijk meenemen.

Kamer
Dat moest veranderen en dus zetten de onderzoekers van CERN – u weet wel: dezelfde wetenschappers die ook met deeltjesversneller stoeien – een experiment op. Ze maakten een kamer met als doel hierin aerosolen te maken. Aerosolen zijn de voorlopers van wolken: water condenseert rondom deze deeltjes en zo ontstaat de bekende wolk. Ze stelden middels experimenten vast dat zwavelzuur en ammoniakmoleculen nodig zijn om aerosolen te vormen. Kosmische straling blijkt ook een rol te spelen.

Koken
“Het lijkt op koken,” vindt onderzoeker Jasper Kirkby. “We vullen de pan – de kamer – met de ingrediënten die we willen – we stellen de temperatuur in die we willen en we kijken.” Het was de bedoeling dat moleculen in de lucht samen zouden klonteren en aerosolen zouden vormen. Maar dat gebeurde onvoldoende: binnen ontstond slechts ééntiende tot éénduizendste van de hoeveelheid aerosolen die buiten ontstond. “Het is duidelijk dat er iets mist,” stelt Kirkby.

Kosmische straling
De onderzoekers konden wel concluderen dat meer kosmische straling (straling die onder meer van de zon komt, red.) de samenklontering bevorderde met een factor tien. Kosmische straling heeft dus invloed op de vorming van wolken. Of het ook invloed heeft op het klimaat is onduidelijk, maar het zou kunnen.

Grote vraag is nu: welk onbekend ingrediënt heeft ook invloed op de vorming van wolken? Wetenschappers weten het niet. “We weten nog minder over aerosolen dan we dachten. Dus we hadden hiervoor een probleem en nu hebben we een nog groter probleem.” Nader onderzoek moet uitwijzen hoe het precies zit. En de resultaten daarvan moeten leiden tot nauwkeurigere klimaatmodellen.