Giraffen blijken een verrassend ingewikkeld sociaal leven te hebben

Ze kunnen – net als mensen – nog vele decennia nadat ze in de overgang zijn gekomen, voortleven. En in die tijd ontfermen ze zich over de kleinkinderen.

Lang werd gedacht dat de sociale structuur van de giraf weinig inhield. Ze zouden slechts vluchtige of zwakke relaties onderhouden. Maar in de afgelopen tien jaar hebben steeds meer studies aangetoond dat de sociale structuur van giraffen veel geavanceerder is dan ooit voor mogelijk werd gehouden. En een nieuwe studie zet die theorie nog meer kracht bij.

Post-reproductieve staat
In de studie hebben onderzoekers aangetoond dat giraffen tot wel 30 procent van hun leven in een zogenoemde ‘post-reproductieve staat’ doorbrengen. Ofwel; de tijd na de menopauze. En dat is best bijzonder. Het betekent namelijk dat giraffen – net als mensen, olifanten en orka’s – dus nog vele decennia nadat ze in de overgang zijn gekomen, voortleven. Over olifanten en orka’s is bekend dat ze respectievelijke 23 en 35 procent van hun leven in post-reproductieve staat doorbrengen. De giraf kent dus een vergelijkbare duur.

Het nut
Het is een opvallende ontdekking. Want de meeste dieren sterven rond de tijd dat ze niet langer vruchtbaar zijn. Maar mensen, orka’s, olifanten en dus ook giraffen niet. Vrouwtjes kunnen het nog tientallen jaren uitzingen. Voor wetenschappers was dit lang een mysterie: want wat is het evolutionaire nut van deze vrouwtjes? Ondertussen beginnen onderzoekers dit steeds beter te begrijpen. Zo is bijvoorbeeld bij orka’s en olifanten aangetoond dat in de overgang gekomen vrouwtjes een belangrijke rol spelen bij de overleving van verwante nakomelingen. En het zou goed kunnen dat ditzelfde het geval is bij giraffen.

Het belang van orka-oma’s
In een eerdere studie kwamen onderzoekers er al achter dat orka-oma’s voornamelijk een belangrijke rol spelen in tijden van voedselschaarste. Kalfjes die het zonder hun oma moesten doen hadden het aanzienlijk zwaarder dan jongen die nog wel op de steun van hun oma konden rekenen. Dat heeft ermee te maken dat oudere vrouwen de zoektocht naar zalm leiden. En hun leiderschap speelt met name een zeer prominente rol in de jaren dat er weinig zalm te vinden is. Een tekort aan zalm vergroot de sterftekansen van de orka aanzienlijk en de kennis van een oudere dame die precies weet waar en wanneer je het beste zalm kunt vinden, is dan ook van onschatbare waarde. Zo bleek ook al eerder dat in de overgang gekomen vrouwtjes de overlevingskansen van hun nageslacht kunnen vergroten door ecologische kennis door te geven. Dit toont dan ook overtuigend aan hoe belangrijk oma’s in een groep zijn.

Het betekent dat giraffen-oma’s mogelijk ook een belangrijke bijdrage leveren aan het grootbrengen van opeenvolgende generaties, waardoor het behoud van hun genen veilig wordt gesteld. Zo beweren de onderzoekers dat giraffen-oma’s zich bijvoorbeeld over de kleinkinderen ontfermen en een deel van de ouderlijke zorg op zich nemen.

Onderbelicht
Het betekent dat giraffen een verrassend ingewikkeld sociaal leven hebben. Dat we daar eigenlijk pas zo laat achterkomen, is volgens onderzoekers best opmerkelijk. “Het verbijstert me dat zo’n grote, iconische en charismatische Afrikaanse soort zo lang onderbelicht is gebleven,” zegt onderzoeker Zoe Muller. “In onze studie hebben we al het bewijs verzameld dat suggereert dat de giraf eigenlijk een zeer complexe, sociale soort is. Ze kennen ingewikkelde en goed functionerende sociale systemen, mogelijk vergelijkbaar met olifanten, walvisachtigen en chimpansees.”

Intelligent
Met de studie plaatsen de onderzoekers de giraf in een heel ander daglicht. “Ik hoop dat giraffen vanaf nu zullen worden beschouwd als intelligente, in groepen levende zoogdieren,” zegt Muller. “Ze hebben zeer succesvolle en complexe samenlevingen ontwikkeld, die hun overleving in ruige, met roofdieren gevulde ecosystemen vergemakkelijkt.”

Volgens de onderzoekers is de erkenning dat giraffen een complex sociale structuur hebben, ook belangrijk als er maatregelen getroffen moeten worden om giraffen te beschermen. “Instandhoudingsmaatregelen zijn veel succesvoller als we een nauwkeurig begrip hebben van de gedragsecologie van de soort,” legt Muller uit. “Als we giraffen zien als een zeer sociaal complexe soort, verhoogt dit ook hun ‘status’ naar een complexer en intelligenter zoogdier dat steeds meer bescherming verdient.”

Wist je dat…

…onderzoekers al eerder ontdekten dat giraffen het liefst samen met vrienden eten?

Bronmateriaal

"Giraffes are as socially complex as elephants, study finds" - University of Bristol

Afbeelding bovenaan dit artikel: David Mark via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd