Van Gogh sneed zijn gehele oor af in 1888

Een brief van de arts van Van Gogh toont aan dat de schilder zijn gehele linkeroor afsneed en dus niet slechts een klein stukje zoals lang werd gedacht.

Dat maakten onderzoekers vanmorgen tijdens een persconferentie bekend. De brief van Van Goghs arts werd ontdekt door Bernadette Murphy tijdens onderzoek voor haar boek ‘Van Goghs Oor, het ware verhaal’. De brief is van de hand van Félix Rey, de arts die de beroemde schilder in het ziekenhuis verpleegde. In de brief staan tekeningen die aantonen dat Van Gogh zijn gehele linkeroor afsneed.

Hier zie je de brief van Félix Rey. De stippellijn geeft aan waar Van Gogh in zijn oor sneed. Afbeelding: The Bancroft Library, University of California, Berkeley.
Hier zie je de brief van Félix Rey. De stippellijn geeft aan waar Van Gogh in zijn oor sneed. Afbeelding: The Bancroft Library, University of California, Berkeley.
Meer duidelijkheid
Met de ontdekking van de brief is eindelijk meer duidelijkheid gekomen over een gebeurtenis waar vrijwel eenieder aan moet denken als het over Van Gogh gaat: het oorincident. In 1888 sneed Van Gogh tijdens een verblijf in het Zuid-Franse Arles in zijn linkeroor. Lang werd gedacht dat hij een stukje van het oor afsneed, maar nu weten we dus – dankzij het onderzoek van Murphy – dat hij het oor helemaal afsneed.

Ziekte
Het was allemaal het resultaat van een grillige en onvoorspelbare ziekte die Van Gogh in de laatste anderhalf jaar van zijn leven in zijn greep had. De ziekte werd gekenmerkt door aanvallen: Van Gogh was dan in de war en kon niet schilderen. Waaraan Van Gogh precies leed, is tot op de dag van vandaag onduidelijk. Onderzoekers hebben door de tijd heen van alles geopperd: onder meer schizofrenie, alcoholvergiftiging, epilepsie en een bipolaire stoornis. Maar waarschijnlijk komen we er nooit meer achter aan welke aandoening Van Gogh leed.

Het portret dat Van Gogh van en voor Félix Rey maakte. Afbeelding: Van Gogh Museum.
Het portret dat Van Gogh van en voor Félix Rey maakte. Afbeelding: Van Gogh Museum.

Zelfmoord
Wat we dus wel weten, is dat de ziekte Van Gogh tot waanzin dreef en hij tijdens een aanval zijn linkeroor afsneed. Hij werd opgenomen in het ziekenhuis en onder meer door Rey verzorgd. Na het oorincident probeerde Van Gogh zijn leven weer op te pakken en te gaan schilderen. Zo maakte hij onder meer een portret van Rey dat hij uit dankbaarheid aan de arts schonk. Maar al snel volgden er nieuwe aanvallen en ziekenhuisopnames. In 1889 liet Van Gogh zich opnemen in een inrichting. Hij bleef er een jaar. Maar ook dat kon de schilder niet redden. In juli 1890 probeerde hij zich met een vuurwapen van het leven te beroven. De kogel ketste af op een rib, boog naar beneden af en kwam diep in het lichaam te zetten. Zo diep dat artsen deze niet veilig konden verwijderen. Zo’n dertig uur later overleed de schilder.

Zowel de brief van Rey als het vermoedelijke vuurwapen waarmee Van Gogh zich van het leven beroofde zijn de komende tijd te bewonderen in het Van Gogh Museum, tijdens de tentoonstelling ‘De waanzin nabij’. De tentoonstelling draait om de laatste loodzware jaren van het leven van Van Gogh en de kunst die hij – ondanks zijn ziekte – wist te vervaardigen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd