Gorilla kan kreten en ademhaling leren controleren

gorilla

Lang werd gedacht dat mensen de enige primaten zijn die in staat zijn om te praten. Maar is dat wel zo?

In de jaren ’30 en ’40 van de vorige eeuw ‘adopteerden’ psychologen een aantal chimpansees en probeerden ze als hun kinderen groot te brengen en onder meer te leren praten. Het was geen succes. “En sindsdien heeft men het idee dat apen niet in staat zijn om hun kreten – of zelfs hun ademhaling te controleren,” stelt onderzoeker Marcus Perlman. In plaats daarvan zouden de kreten van apen meer reflexen zijn die ontstaan in reactie op hun omgeving.

Gecontroleerde ademhaling
Het suggereert dat mensen de enige primaten zijn die in staat zijn om te leren spreken. Maar klopt dat wel? Perlman trekt die conclusie ernstig in twijfel nadat hij de gorilla Koko heeft bestudeerd. De aap leeft al meer dan veertig jaar tussen de mensen en heeft geleerd om gebarentaal te gebruiken. “Ik ging erheen om de gebaren van Koko te bestuderen, maar toen ik filmpjes van haar bekeek, zag ik haar indrukwekkend vocaal gedrag vertonen.” Perlman besloot dat gedrag te bestuderen. Hij spitte 71 uur aan beeldmateriaal van Koko door en ontdekte dat Koko wel degelijk in staat is om haar kreten en ademhaling te controleren. In totaal identificeerde Perlman negen verschillende soorten gedrag waarbij Koko controle van de ademhaling en kreten vertoonde. Al deze gedragingen waren door mensen aangeleerd en vertonen gorilla’s van nature niet.

Gedrag
Zo heeft Koko geleerd een framboos weg te blazen als ze iets lekkers wil. Ook kan ze haar neus snuiten en glas bewasemen om het daarna weer schoon te vegen. Ook kan ze een blaasinstrument bespelen en op commando kuchen. Dat laatste is indrukwekkend, omdat Koko daarvoor haar strottehoofd af moet sluiten. En ze ‘kletst’ wanneer ze doet alsof ze een telefoongesprek voert. “Ze produceert geen mooie geluiden zoals wij dat doen wanneer we spreken, maar ze kan haar strottehoofd voldoende controleren om een gecontroleerd grommend geluid te maken.”

Zoals gezegd zijn al deze acties door mensen aangeleerd. Toch kan het ons meer vertellen over de oorsprong van spraak, zo stelt Perlman. “Aangenomen wordt dat Koko niet getalenteerder is dan andere gorilla’s.” Je zou dit soort dingen dus in principe aan elke gorilla kunnen leren. Dat suggereert dat de evolutionaire basisbeginselen die aan ons spraakvermogen ten grondslag liggen zo’n tien miljoen jaar geleden – toen de laatste gezamenlijke voorouder van de gorilla en de mens leefde – al ontstonden.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd