Groeiende uitgebluste sterrenstelsels blijken een illusie

cosmos

Sommige sterrenstelsels stoppen op een gegeven moment met het produceren van sterren. Ze zijn dan ‘uitgeblust’. Maar vreemd genoeg leken deze sterrenstelsels ondanks dat ze geen sterren meer produceren nog wel te groeien. Lang was een raadsel hoe dat kon. Maar astronomen hebben dat raadsel nu – met een beetje hulp van de Hubble-telescoop – opgelost.

Wanneer wetenschappers zeer oude ‘uitgebluste’ sterrenstelsels vergeleken met ‘uitgebluste’ sterrenstelsels die jonger zijn, stuitten ze altijd op hetzelfde verschijnsel. De oudjes zijn aanzienlijk groter dan de jonkies. De onderzoekers concludeerden daaruit dat uitgebluste sterrenstelsels nog steeds groeien. Maar hoe dan?

Botsing?
Een mogelijke theorie was dat de sterrenstelsels botsten met andere sterrenstelsels en daarbij samensmolten en dus groeiden. Maar: men zou dan verwachten dat zich rond uitgebluste sterrenstelsels kleine sterrenstelsels bevinden die zich bij het grote, uitgebluste exemplaar kunnen voegen. Maar dat is het niet het geval. En dus bleven de groeiende, uitgebluste sterrenstelsels een raadsel.

WIST U DAT…

COSMOS
Tot vandaag. “De schijnbare groei van uitgebluste sterrenstelsels is al jaren één van de grootste raadsels in de evolutie van sterrenstelsels,” vertelt onderzoeker Marcella Carollo. En dat komt door een gebrek aan data. “Geen enkele collectie foto’s was groot genoeg om ons in staat te stellen grote aantallen sterrenstelsels op dezelfde manier te bestuderen.” Maar Hubble voorziet ons met zijn COSMOS-project nu wel van deze gegevens. Voor COSMOS fotografeerde Hubble 575 elkaar overlappende stukjes van het universum. De onderzoekers gebruikten deze foto’s – in aanvulling op observaties van telescopen op Hawaii – om terug te kijken in de geschiedenis van ons heelal. Ze konden zo achterhalen hoe sterrenstelsels eruit zagen in de tijd dat ons universum minder dan zeven miljard jaar oud was.

Klein
De sterrenstelsels bleken toen heel klein en compact te zijn. En tot grote verrassing van de onderzoekers bleven ze zo. Ze groeiden dus niet meer nadat ze gestopt waren met het produceren van sterren. Maar waarom lijkt het dan toch alsof sterrenstelsels die stoppen met het produceren van sterren door de tijd heen groeien? “We ontdekten dat een groot aantal grotere sterrenstelsels later dan kleinere uitgebluste sterrenstelsels stopten met het produceren van sterren en ons zo het idee gaven dat ze na hun productiestop nog groeiden,” legt onderzoeker Simon Lilly uit. “Het is vergelijkbaar met de constatering dat de gemiddelde oppervlakte van appartementen in een stad toeneemt, niet doordat er nieuwe kamers aan oude gebouwen worden toegevoegd, maar doordat er nieuwe, grotere appartementen worden gebouwd,” voegt onderzoeker Alvio Renzini ter verduidelijking toe.

Het raadsel dat onderzoekers dus al jaren bezighoudt, blijkt heel simpel op te lossen te zijn. De groeiende uitgebluste sterrenstelsels zijn een illusie. “Wanneer we in de natuur tussen alle complexiteit iets simpels aantreffen dan is dat heel bevredigend,” aldus Carollo.

Bronmateriaal

"When galaxies switch off" - Spacetelescope.org
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / ESA / M. Carollo (ETH Zurich).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd