Het pak ijs op Groenland is flink uitgedund. Maar: ook dat is niets nieuws onder de zon, zo stellen onderzoekers nu. Zo’n drie- tot vijfduizend jaar geleden was het Groenlandse ijs zelfs nog beperkter dan nu het geval is.
Dat stellen onderzoekers van de universiteit van Buffalo. Ze ontwikkelden een nieuwe techniek om te achterhalen wanneer de ijskappen kleiner waren dan vandaag de dag het geval is. Ze richtten zich daarvoor op fossiele resten die zich tussen het puin aan de rand van gletsjers bevinden. Groeiende gletsjers zijn namelijk net bulldozers: ze duwen stenen, keien en andere objecten die op hun weg komen voor zich uit en zo ontstaat voor de gletsjer een hoop puin. Vanzelfsprekend doen gletsjers dat alleen wanneer ze groeien. Dus: stenen en fossiele resten die we in de hoop puin aan de rand van een gletsjer vinden, komen uit een tijd waarin de gletsjers ouder en kleiner waren. Dus als een hoop puin fossiele resten bevat die 3000 jaar oud zijn, dan betekent dat dat de gletsjer toen groeide en dus kleiner was dan vandaag de dag het geval is.
Schelpen
De onderzoekers lieten die logica los op gletsjers op het westelijke deel van Groenland en ontdekten dat de meeste fossielen die ze in de puinhopen vonden tussen de drie- en vijfduizend jaar oud waren. Dat suggereert dat het westelijke deel van de ijskap toen het kleinst was. “Omdat de meeste schelpen die we ontdekten uit de periode tussen drie- en vijfduizend jaar geleden kwamen, denken we dat toen het meeste land ijsvrij was en zich grote lagen modder en fossielen konden vormen alvorens de gletsjers kwamen en deze op een hoop duwden.”
Record
Het onderzoek wijst er niet alleen op dat de ijskappen drie- tot vijfduizend jaar geleden kleiner waren dan nu het geval is. De ijskappen zouden drie- tot vijfduizend jaar geleden ook een record hebben neergezet: de afgelopen 10.000 jaar zijn de ijskappen nog nooit zo beperkt geweest als toen.
Het onderzoek kan ook meer inzicht geven in de drijvende krachten achter het smelten van de ijskappen op Groenland. “Wat echt interessant is, is dat de atmosfeer tussen 9000 en 5000 jaar geleden – misschien wel tot 4000 jaar geleden – het warmst was,” legt onderzoeker Jason Briner uit. “De oceanen daarentegen waren tussen vijf- en drieduizend jaar geleden het warmst. Dat vertelt ons dat de ijskappen in werkelijkheid reageren op de temperaturen van de oceaan.” En dat kan ons helpen om te voorspellen wat er in de toekomst gaat gebeuren als de aarde – en de oceanen – blijven opwarmen.
