Groot deel van ons junk-DNA heeft belangrijke functie

Wetenschappers hebben in een grootschalig onderzoek ons junk-DNA – DNA waarvan we de functie niet weten – eens onder de loep genomen en dat levert opvallende resultaten op. Een flink deel van het junk-DNA blijkt een enorm controlepaneel te zijn dat genen aan- en uitzet. Zonder deze stukjes DNA zouden onze genen niet werken.

De onderzoekers deden hun ontdekking tijdens het project ENCODE. Binnen dit project werken wetenschappers van verschillende universiteiten samen in de hoop meer te weten te komen over het menselijk genoom. En in het nieuwste onderzoek binnen dit project hebben ze een enorme stap gezet. Ze ontdekten dat het grootste deel van ons DNA een functie heeft: het bepaalt wanneer en waar genen actief moeten worden.

Proteïnes
“Ons genoom leeft en heeft knoppen: miljoenen plaatsen die bepalen of een gen aan- of uitstaat,” vertelt onderzoeker Ewan Birney. “Het Human Genome Project toonde aan dat slechts twee procent van het genoom genen – de instructies voor het produceren van proteïnes – bevat. Met ENCODE kunnen we zien dat zo’n 80 procent van het genoom actief met iets bezig is. We ontdekten dat een veel groter deel van het genoom – een verrassend groot deel eigenlijk – niet betrokken is bij het produceren van bouwblokken (proteïnes, red.), maar bepalen wanneer en waar deze proteïnes geproduceerd moeten worden.”

WIST U DAT…

…onlangs een gen ontdekt is dat vrouwen gelukkig maakt?

Noodzakelijke knopjes
Zonder deze knopjes zouden genen niet werken. En mutaties in dit gebied zijn dan ook veel belangrijker dan gedacht. Deze mutaties kunnen ervoor zorgen dat genen op verkeerde plaatsen en momenten worden in- of uitgeschakeld en dat kan leiden tot ziektes. Wanneer wetenschappers onderzoek doen naar ziektes, moeten ze dan ook niet alleen kijken naar de genen die deze ziektes veroorzaken, maar ook naar de knopjes die die genen weer aansturen. “In veel gevallen heb je wel een goed idee welke genen (bij een ziekte, red.) betrokken zijn, maar weet je niet welke knoppen betrokken zijn,” vertelt onderzoeker Ian Dunham. “Soms zijn deze knoppen heel verrassend, omdat hun locatie meer verband lijk te houden met een heel andere ziekte. ENCODE geeft ons een aantal aanwijzingen die ons kunnen helpen ontdekken welke mechanismen een belangrijke rol spelen in ziekte en gezondheid. Deze kunnen gebruikt worden om hele nieuwe medicijnen te maken of bestaande behandelingen een ander doel te geven.”

“Doordat ons genoom een complexe, driedimensionale vorm heeft, bevinden deze knopjes zich soms ver van het gen dat ze besturen,” vertelt onderzoeker Michael Snyder. “Zonder ENCODE hadden we wellicht nooit in deze gebieden rondgekeken.” Hij benadrukt dat de ontdekking van groot belang is. “ENCODE helpt ons om dieper in het netwerk te kijken dat ons vertelt hoe verschillende onderdelen samen een complex geheel vormen.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd