Grootste ijsplaat ter wereld laat de atmosfeer trillen

Eindelijk kunnen onderzoekers golven die op tientallen kilometers hoogte in de atmosfeer van Antarctica ontstonden, verklaren.

In 2011 namen onderzoekers in de atmosfeer boven Antarctica heel ongebruikelijke golven waar. Ze spotten de golven op een hoogte van meer dan 30 kilometer. Nu komt het natuurlijk wel vaker voor dat onderzoekers golven in de atmosfeer observeren, maar deze golven waren heel bijzonder. Met name omdat ze verschillende jaren op rij acte de présence gaven en onderzoekers maar niet konden verklaren hoe ze ontstonden.

Modellen
Tot nu. Nieuw onderzoek – gebaseerd op modellen – suggereert namelijk dat de golven ontstaan doordat het Ross-ijsplateau – met een oppervlak van een half miljoen vierkante kilometer de grootste ijsplaat ter wereld – vibreert. Die vibraties ontstaan onder meer door golven in de oceaan en worden doorgegeven aan de lucht boven de ijsplaat.

WIST JE DAT…

Grote verstoringen
Hoewel de vibraties van de ijsplaat klein zijn, kunnen ze grote verstoringen in de atmosfeer veroorzaken. Dat komt doordat de luchtdruk hoog in de atmosfeer beperkt is. Een voorbeeldje: stel jezelf een vibratie voor met een amplitude van 1 centimeter. Deze vibratie duwt de lucht direct erboven, omhoog. Naarmate de vibratie in de atmosfeer omhoog klimt, worden de golven in de atmosfeer steeds groter, omdat de luchtdichtheid hoger in de atmosfeer beperkter is. Uiteindelijk kun je zo te maken krijgen met golven met een amplitude van honderden meters.

Meer inzicht
Als de onderzoekers het bij het juiste eind hebben, dan is dat eigenlijk goed nieuws. Het betekent namelijk dat de onderzoekers de golven in de atmosfeer kunnen gebruiken om meer te weten te komen over de ijsplaat. Zo kunnen de golven bijvoorbeeld meer vertellen over de druk die oceaangolven op de ijsplaat uitoefenen. En dat geeft weer meer inzicht in de status en stabiliteit van de ijsplaat.

Onderzoekers willen daar graag meer inzicht in krijgen, omdat ijsplaten – permanent drijvende stukken ijs die verbonden zijn aan het land – middels de invloed die ze uitoefenen op het landijs, indirect bijdragen aan de zeespiegelstijging. “IJsplaten beperken de hoeveelheid ijs die de oceaan bereikt,” legt oceanograaf Peter Bromirski – hij was niet bij de studie betrokken – uit. “De evolutie van de ijsplaat op lange termijn – of deze wel of niet losbreekt en uiteenvalt – is een belangrijke factor in hoe snel de zeespiegel zal stijgen.”

Bronmateriaal

"Ice shelf vibrations cause unusual waves in Antarctic atmosphere" - American Geophysical Union
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door lin padgham (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd