‘Grootste massa-extinctie ooit raakte planten als eerste’

Planten moesten 400.000 jaar voor de meeste soorten ter zee uitstierven, al het veld ruimen.

Ongeveer 252 miljoen jaar geleden vond op het randje van het Perm de grootste massa-extinctie ooit plaats. De oorzaak was te wijten aan vulkaanuitbarstingen in het hedendaagse Siberië die koolstof en methaan gedurende ongeveer 2 miljoen jaar de atmosfeer in spuugden. De uitbarstingen droegen ertoe bij dat 96 procent van het zeeleven en 70 procent van de landdieren uitstierven, wat leidde tot de grootste massa-extinctie ooit. Maar nieuw onderzoek suggereert nu dat planten honderdduizenden jaren eerder al het veld moesten ruimen.

Nikkel
De onderzoekers kwamen tot de conclusie door gefossiliseerd stuifmeel en de chemische samenstelling en leeftijd van steen te onderzoeken. Ook werden de lagen van sedimenten op de zuidoostelijke kliffen van Australië aan een inspectie te onderworpen. Opvallend genoeg troffen ze hier hoge concentraties nikkel aan, terwijl dit element niet natuurlijk in dit gebied voorkomt. En dit nikkel kan weleens de doodslag voor planten betekend hebben.

Planten
De onderzoekers denken dat de vulkanen nikkel uitgespuwden. Het nikkel werd vervolgens omgezet in aerosolen die duizenden kilometers zuidwaarts dreven waar het vervolgens weer neerdaalde en talloze planten vergiftigden. “Het was dus een combinatie van omstandigheden,” zegt onderzoeksleider Christopher Fielding. “Het is een terugkerend fenomeen dat plaatsvond bij alle vijf van de grote massa-extincties op aarde.”

Kettingreactie
Als de bevindingen waar zijn, leidde dit fenomeen waarschijnlijk ook tot een kettingreactie. Zo zou het zomaar kunnen dat herbivoren uitstierven aan het gebrek aan planten en vleeseters uitstierven aan een tekort aan herbivoren. Het giftige sediment kan de oceanen in zijn gespoeld, om aldaar bij te dragen aan verzuring en de warmere temperaturen.

Kleurverschuivingen
De onderzoekers deden ook nog een andere interessante ontdekking. Veel van de studies naar de grootste massa-extinctie aller tijden heeft abrupte kleurverschuivingen van grijs naar rood in het sediment aangetoond. De onderzoekers linken deze kleurverandering aan de uitstoot van as en broeikasgassen door vulkanisme die het klimaat vervolgens veranderde. Toch gaat deze kleurverschuiving in de zuidoostelijke kliffen van Australië veel geleidelijker. Waarschijnlijk heeft de grote afstand tot de erupties ertoe geleid dat het gebied in eerste instantie beschermd was tegen de temperatuurstijgingen en droogtes die wel elders ter wereld plaatsvonden.

Hoewel de tijdschaal en omvang van de massa-extinctie de huidige klimaatverandering overtreft, zeggen de onderzoekers dat we er toch lessen uit kunnen trekken. “Het is erg nuttig om terug te kijken naar deze gebeurtenis in de geschiedenis van de aarde, omdat het ons laat zien wat er kan gebeuren,” zegt onderzoeker Tracy Frank. “Hoe is het aardse systeem in het verleden verstoord? Wat is er toen gebeurd? En hoe snel gingen die veranderingen? Het geeft ons een basis om vanuit te werken en verschaft ons een context van wat er nu aan de gang is.”

Bronmateriaal

"Nickel and died: Earth’s largest extinction likely took plants first" - University of Nebraska

Afbeelding bovenaan dit artikel: AliceKeyStudio / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd