Wetenschappers hebben in Siberisch permafrost het grootste virus ter wereld ontdekt. Het zit er al meer dan 30.000 jaar ingevroren, maar toen onderzoekers het virus ‘wakker maakten’, bleek het nog uitstekend in staat om organismen te besmetten.
Het nieuwe virus heeft de naam Pithovirus sibericum gekregen. Het virus herinnert ons eraan dat het smelten van permafrost niet zonder risico’s is. In het ijs bevinden zich wellicht ziektekiemen die zelfs tientallen duizenden jaren nadat het permafrost ontstond en deze kiemen insloot nog een gevaar kunnen vormen voor de gezondheid van mensen en dieren. Dat schrijven de onderzoekers in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences.
1,5 micrometer
De onderzoekers ontdekten het virus in permafrost afkomstig van Siberië. Koolstofdatering toonde aan dat het virus al meer dan dertigduizend jaar in het ijs gevangen zat. P. sibericum is het grootste virus dat onderzoekers ooit ontdekt hebben. Het virus is maar liefst anderhalve micrometer lang (een micrometer is een duizendste van een millimeter). En daarmee zijn ze net iets groter dan de vorige recordhouder: het Pandoravirus.
Amoebe
Net als de Pandoravirussen vormt P. sibericum geen gevaar voor mensen. P. sibericum infecteert namelijk – net als de Pandoravirussen – amoebes. En dat lukt de virusdeeltjes blijkbaar zelfs nadat ze meer dan dertigduizend jaar in ijs hebben doorgebracht: de onderzoekers haalden de virusdeeltjes uit het ijs, wekten ze tot leven en brachten ze in contact met een amoebe. De deeltjes drongen de amoebe binnen, vermenigvuldigden zichzelf en maakten zich op om meer cellen te infecteren.
Genetisch
Het nieuw ontdekte virus mag dan groot en na duizenden jaren nog steeds gevaarlijk zijn: genetisch gezien is het dan – in vergelijking met andere grote virussen – weer minder indrukwekkend. Het genoom van het virus telt slechts 500 genen. Ter vergelijking: de Pandoravirussen tellen 2500 genen. De onderzoekers schrijven dan ook dat het nieuwe virus doet denken aan een overgangsvorm: het virus heeft de vorm van de Pandoravirussen, maar doet qua genen meer aan ‘gewone’ virussen denken. “Dit suggereert dat er onder pandoravirus-achtige deeltjes sprake is van een nog onontdekte diversiteit aan ongebruikelijke virusfamilies,” aldus de onderzoekers.
Wat de onderzoekers met name met hun studie wilden achterhalen, is of het mogelijk is om virusdeeltjes die duizenden jaren in ijs gevangen zaten weer te laten doen wat ze voor het ijs kwam ook deden. En dat kan. “Het suggereert dat het dooien van de permafrost – hetzij door opwarming of door industriële exploitatie – in gebieden rond de pool ons niet vrijstelt van toekomstige bedreigingen van de menselijke of dierlijke gezondheid.”
