Grutto’s zijn liever lui dan moe

grutto

Grutto’s die in Nederlandse weilanden broeden, trekken ‘s winters gewoonlijk naar Afrika, ten zuiden van de Sahara, om daar te overwinteren. Het blijkt echter dat steeds meer grutto’s er voor kiezen om niet zover te vliegen. Hoe zit dat? Waar gaan ze dan naartoe en waarom hebben ze dat niet altijd al gedaan?

In 2009 hebben onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen kleine zendertjes op de rug van een aantal grutto’s geplakt, waardoor ze deze dieren konden volgen. Hierdoor bleek dat een aantal van deze grutto’s in het najaar niet naar Afrika vloog, maar in Zuid-Spanje bleef overwinteren. Dat maakte de onderzoekers nieuwsgierig naar het wat en hoe. Ze gingen deze winter in het gebied in Zuid-Spanje kijken, de Doñana-delta.

WIST U DAT…

…u de gezenderde grutto’s kunt volgen? Klik hier!

Naar de natte rijstvelden
Het Nationaal Park Doñana is de delta van de rivieren Cano de Guadiamar (een zijtak van de Guadalquivir) en de Arroyo de la Rocina. Deze rivieren brengen het gebied niet altijd evenveel water. In de winter is het gebied nat, in het voorjaar en zomer wordt de Doñana langzaam steeds droger. De grutto’s die in september en oktober naar het zuiden trekken, vinden dan een droog, dor gebied waar ze niets te zoeken hebben. Doorvliegen naar Afrika, dus. Daar zijn natte rijstvelden waar ze kunnen overwinteren.

Overwinteren in Spanje
Rondom het Nationaal Park Doñana rukt het menselijk gebruik de laatste jaren op. Er worden nieuwe akkers, rijstvelden en viskwekerijen aangelegd. Deze menselijke activiteiten zijn voor de natuurwaarden van het gebied heel schadelijk. Maar vreemd genoeg varen de grutto’s er wel bij. Vooral de rijstvelden en viskwekerijen zorgen ervoor dat het gebied in het najaar natter blijft, waardoor de grutto’s ook in Zuid-Spanje in de rijstvelden kunnen overwinteren.

Wist u dat vrijwel alle grutto’s op de wereld in Nederland broeden?

Overlevingskans
In het Nationaal Park Doñana aangekomen, zagen de onderzoekers wel 25.000 ‘Nederlandse’ grutto’s zitten. Dat is ongeveer een kwart van de totale populatie. Al deze vogels nemen dus niet meer de moeite om helemaal naar Afrika te vliegen. Voor deze grutto’s goed nieuws, want de reis naar hun overwinteringsgebied is ongeveer de helft korter geworden. Bovendien is het stuk naar Afrika het gevaarlijkst. Je kunt als vogel zomaar in een Saharastorm terechtkomen. Het blijkt dan ook dat de kans om de wintertrek te overleven veel groter is voor de grutto’s die in Spanje overwinteren.

Alleen maar goed nieuws? Nee, helaas niet. Voor de grutto mogen de rijstvelden en viskwekerijen dan voordelig zijn, voor andere dieren en planten is dat niet het geval. Het moet dus geen vrijbrief zijn om de menselijke activiteiten in dit natuurgebied maar verder uit te breiden. Daarnaast is een groot deel van de grutto-populatie nu afhankelijk van een heel klein gebied. Als er in de toekomst iets met dit gebiedje gebeurt, kan dat hele grote gevolgen hebben voor de hoeveelheid grutto’s in Nederland. Vrijwel alle grutto’s op de wereld broeden in Nederland, en dat aantal is de afgelopen jaren heel sterk afgenomen. Op dit moment is het aantal grutto’s nog maar een zevende van wat er tien jaar geleden rondvloog. Het blijft dus heel erg oppassen om het aantal grutto’s niet nog verder te laten afnemen.

Nienke Bloksma is wetenschapsvoorlichter bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op Texel. Sinds haar jeugd heeft ze een passie voor de natuur en het milieu, met een speciale voorkeur voor het Waddengebied en de zeeën. Na een studie Biologie en Geografie heeft ze voor de milieucommunicatie gekozen.

Bronmateriaal

-
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Berend Jan Stijf.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd