Een bruinbandbamboehaai heeft maar liefst 45 maanden nadat deze voor het laatst in aanraking kwam met een mannetje, gezonde jongen op de wereld gezet. Nog nooit hebben onderzoekers een haai met zoveel geduld gezien.
Biologen in het Steinhart Aquarium wisten niet wat ze zagen toen een vrouwelijke bruinbandbamboehaai opeens een eitje liet vallen dat zich vervolgens ontwikkelde tot een gezonde, jonge bruinbandbamboeihaai. De moeder in kwestie was namelijk 45 maanden geleden voor het laatst met een mannetje in aanraking geweest.
Maagdelijke voortplanting?
Hoe kon dit? Er waren twee mogelijkheden: of de haai had zich maagdelijk voortgeplant (in dit geval was het jong een kloon van de moeder) of de haai had bijna vier jaar geleden gepaard met een mannetje en het sperma recordbrekend lang opgeslagen. Genetisch onderzoek wijst uit dat het laatste scenario klopt. Het jong vertoont namelijk meer genetische variatie dan de moeder. Als de moeder zich maagdelijk zou hebben voortgeplant, was dat niet het geval geweest. Ook troffen de onderzoekers genetisch materiaal aan dat niet van de moeder was en afkomstig moet zijn van de vader.
Bijzonder
De ontdekking dat een bruinbandbamboehaai in staat is om sperma bijna vier jaar lang op te slaan, is bijzonder. Nog nooit is zo’n langdurige opslag van sperma door onderzoekers gedocumenteerd. De resultaten kunnen wel eens gebruikt worden om wilde haaien – die het momenteel zwaar hebben – een hart onder de riem te steken. “Het langdurig opslaan van sperma – waarbij het vrouwtje bevruchting maanden- of zelfs jarenlang uitstelt – is een opmerkelijke aanpassing die de genetische diversiteit promoot,” legt onderzoeker Luiz Rocha uit. “Aseksuele voortplanting leidt tot nageslacht met heel weinig genetische variatie. Het verkennen van de vaardigheden van de bruinbandbamboehaai als het gaat om het opslaan van sperma geeft ons hoop dat wilde haaien de genetische diversiteit weten te beschermen, zelfs wanneer er weinig sekspartners zijn.”
Onderzoeker Moisés Bernal pleit voor nader onderzoek. “Er blijven nog vragen. We weten dat verschillende soorten haaien bijzondere voortplantingstactieken gebruiken zoals het opslaan van sperma of de maagdelijke voortplanting, maar we moeten achterhalen wanneer en hoe deze alternatieve technieken geactiveerd worden. Begrip van die mechanismen – en de manier waarop ze de genetische diversiteit beïnvloeden – kan van cruciaal belang zijn voor de bescherming van haaien.”
