Een bijzondere vondst: nog niet eerder is een hanger van de Maya’s teruggevonden met daarop een historische tekst.
De hanger is zo’n 18 centimeter breed en 10,4 centimeter hoog. En op de achterkant van de hanger staan 30 hiëroglyfen die het verhaal vertellen van de eigenaar van de hanger: een Maya-koning.
De tekst
Wat er precies op de hanger staat, wordt op dit moment nog uitgezocht. Maar vaststaat dat deze gemaakt werd voor de koning Janaab’ Ohl K’inich. De hanger vertelt ons bovendien dat de moeder van de koning uit Cahal Pech kwam, een gebied in het westen van Belize. De vader van de koning zou al voor zijn twintigste zijn overleden en oorspronkelijk uit Guatemala afkomstig zijn geweest. Daarnaast vertellen de hiëroglyfen ons dat de hanger voor het eerst door de koning gebruikt werd tijdens een ceremonie in het jaar 672. De tekst eindigt met een passage die de koning in verband lijkt te brengen met de machtige en immense Maya-stad Caracol.
Bijzonder
De hanger is bijzonder. Zo is nog niet eerder een hanger van de Maya’s teruggevonden met daarop een historische tekst. “Het (de hanger, red.) spreekt letterlijk tot ons,” stelt antropoloog Geoffrey Braswell, de ontdekker van de hanger. “Het verhaal dat deze vertelt, is kort, maar belangrijk.”
Locatie
Maar misschien nog wel het meest opvallend is de plek waar de hanger is teruggevonden: Nim Li Punit. De plek is ver verwijderd van de locaties waar de hanger over spreekt. Neem bijvoorbeeld de geboorteplek van de moeder van de koning – Cahal Pech. Deze ligt een kleine 100 kilometer verderop. Vandaag de dag doe je er zo’n 5 uur over om daar te komen, maar in de tijd van de Maya-koning moet die wandeling – door het regenwoud en over bergen – dagen in beslag hebben genomen. Hoe is de hanger uiteindelijk in Nim Li Punit terechtgekomen? Werd deze gestolen en naar het platteland gevoerd? Braswell denkt van niet. Hij vermoedt dat de hanger onthult dat leden van de koninklijke familie naar Nim Li Punit kwamen en daar een nieuwe dynastie stichtten. Hij wijst erop dat de teksten op de hanger naar Maya-begrippen niet heel oud zijn, maar het zijn wel de oudste hieroglyfen die ooit in Nim Li Punit zijn teruggevonden. Pas nadat de hanger op deze plek arriveerde, werden andere hieroglyfen en afbeeldingen van koninklijke figuren opgetekend. Mogelijk verhuisde Janaab’ Ohl K’inich zelf naar Nim Li Punit. Een andere optie is dat de hanger cadeau werd gedaan aan de leiders van Nim Li Punit om deze zover te krijgen dat ze zich achter het Maya-rijk schaarden. Hoe het ook precies zit: de ontdekking van de hanger onthult connecties die ons tot voor kort onbekend waren. “We hadden niet verwacht dat we koninklijke, politieke connecties zouden vinden tussen Nim Li Punit en de gebieden ten noorden en westen ervan.”
Begraven
Ook raadselachtig is de exacte vindplek van de hanger. De onderzoekers ontdekten namelijk dat deze – samen met andere objecten – rond het jaar 800 begraven werd. Braswell wijst erop dat de oude Maya’s de hanger zeker niet tot de prullaria rekenden. “Het had een immense kracht.” Maar waarom werd deze dan begraven? De hanger is gevonden in een T-vormig platform en heeft zelf ook de vorm van een T. Aan de voorkant is er zelfs een T ingekerfd. De T staat voor ‘wind en adem’. En op één van de potten die met de hanger werd begraven, staat de Maya-god van de wind. Braswell denkt dan ook dat de hanger begraven werd als een cadeau voor deze god. Hij wijst erop dat de wind heel belangrijk was voor de Maya’s. Deze bracht immers de jaarlijkse moessonregens die de gewassen lieten groeien. Dat de hanger juist rond 800 begraven werd, is wellicht goed te verklaren. Veel Maya-rijken stortten rond die tijd in: steden liepen leeg en ook Nim Li Punit werd kort nadat de hanger begraven werd, verlaten. “Een recente theorie is dat klimaatverandering droogte veroorzaakte, waardoor de oogsten mislukten en de Maya-beschaving tot een einde kwam.” Dat de Maya’s zich in die tijden tot de god van de wind richtten, past in dat plaatje. “En herinnert ons allen aan de gevaren van klimaatverandering.”
Braswell hoopt binnenkort terug te keren naar Nim Li Punit en meer te weten te komen over wat zich hier allemaal heeft afgespeeld. Mogelijk komen we dan ook meer te weten over de politieke connecties van het gebied.
