In het hart van dit bekken op de maan loopt een slingeruurwerk harder

Onderzoekers hebben ontdekt dat de zwaartekracht in dit opmerkelijke bekken veel groter is dan daar buiten.

We hebben het over het Orientale-bekken. Het is een 930 kilometer grote krater die tot wel 12 kilometer diep is. De krater wordt een bekken genoemd, omdat deze zo enorm is en omringd wordt door ringen.

GRAIL

De GRAIL-missie bestond uit twee sondes die sinds eind 2011 het zwaartekrachtveld van de maan in kaart brachten. De sondes zijn eind 2012 op de maan neergestort.

Groot verschil
Gegevens van NASA’s GRAIL-missie tonen nu aan dat de zwaartekracht in het bekken ongeveer 0,3 procent groter is dan daarbuiten. Ook op aarde kan de zwaartekracht van plek tot plek verschillen, maar de verschillen op de maan zijn tien keer groter dan de verschillen op aarde. “Die zwaartekrachtsverschillen zijn al een tijdje bekend, maar niet met deze precisie,” vertelt onderzoeker Jay Melosh. “Als je op het oppervlak van de maan zou wandelen, zou het je waarschijnlijk niet opvallen, maar als je een slingeruurwerk zou hebben, zou je waarschijnlijk zien dat het in het bekken sneller loopt.”

Inslag
De nieuwe metingen geven ook meer inzicht in het ontstaan van de bijzondere krater die – zoals gezegd – omringd wordt door ringen. Zo wijst het verschil in zwaartekracht erop dat zich onder het centrum van het bekken gesteenten bevinden die een grotere dichtheid hebben dan gesteenten elders op de maan. De nieuwe metingen bevestigen modellen die suggereren dat het bekken en de omringende ringen ongeveer 3,85 miljard jaar geleden ontstonden toen een planetoïde op de maan insloeg. De onderzoekers schatten dat de planetoïde ongeveer 65 kilometer groot was. In de tijd dat de planetoïde insloeg, was de maan wat warmer dan vandaag. En die hogere temperaturen zorgden ervoor dat gesteenten in de mantel wat vrijer konden bewegen. Na de inslag stroomden die warmere gesteenten naar de plek waar de planetoïde was ingeslagen. Het zorgde ervoor dat de bovenliggende korst werd meegesleurd en onder die enorme druk scheurde. Zo ontstonden breuken die we nu als twee reusachtige ringen rond het bekken zien.

De onderzoekers hopen door de kraters die miljarden jaren geleden op de maan ontstonden, te bestuderen ook een beter beeld te krijgen van de vorming van planeten zoals de aarde. Want als de maan door al deze inslagen werd geraakt, moet de aarde ook wat te verduren hebben gehad. “De jonge aarde zag er waarschijnlijk net zo uit als de maan. Wij kijken als het ware terug in de tijd en zien hoe de aarde eruit zou hebben gezien als het geen platentektoniek – en dus geologische activiteit – zou hebben gehad die de sporen van vroege inslagen uitwist.”

Bronmateriaal

"Researchers detail formation of massive moon basin" - Purdue University
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd