Erfelijke virussen die al miljoenen jaren oud zijn, blijken van cruciaal belang te zijn voor de opbouw van de complexe netwerken die samen het menselijk brein vormen. Mogelijk zijn we mede dankzij deze virussen zo slim.
Wetenschappers weten al enige tijd dat ongeveer vijf procent van ons DNA uit endogene retrovirussen bestaat. Lang werden deze virussen geschaard onder het junk-DNA: DNA dat niet echt nuttig is. Maar Zweedse onderzoekers rekenen nu definitief af met die aanname. De retrovirussen in ons DNA zijn belangrijk!
Functioneren van ons brein
De onderzoekers tonen aan dat retrovirussen een cruciale rol spelen in het functioneren van ons brein. De virussen regelen onder meer welke genen, wanneer tot uiting komen. Het onderzoek suggereert dat de virussen door onze evolutie heen de spreekwoordelijke touwtjes in ons brein steeds steviger in handen kregen.
Specifiek in hersenscellen
“We zijn in staat geweest om te observeren dat deze virussen specifiek in hersencellen geactiveerd worden en belangrijke regelaars zijn,” vertelt onderzoeker Johan Jakobsson. “We geloven dat de rol van retrovirussen mede kan verklaren waarom hersencellen zo dynamisch en veelzijdig zijn als het gaat om hun functioneren. Het kan ook zijn dat de complexiteit van deze virussen die van soort tot soort verschilt, kan helpen verklaren waarom wij zo anders zijn dan andere soorten.”
Het onderzoek kan mogelijk ook leiden tot nieuwe behandelmethodes van hersenziekten. “Wanneer we nu op zoek zijn naar genetische factoren die verband houden met verschillende ziekten, gaan we vaak op zoek naar genen waar we vertrouwd mee zijn geraakt en die ongeveer twee procent van ons genoom vormen,” vertelt Jakobsson. “Nu maken we het mogelijk om te kijken naar een veel groter deel van het genetisch materiaal, een deel waarvan eerder gedacht werd dat het onbelangrijk was. Ons beeld van het brein wordt steeds complexer, maar het gebied waarin we kunnen zoeken naar fouten die samenhangen met ziektes met een genetische component – zoals neurodegeneratieve ziekten, psychiatrische aandoeningen en hersentumoren – wordt ook groter.”
