Helder object ontdekt in het hart van Cygnus A

Het object is op beelden die zo’n 20 jaar geleden van het sterrenstelsel werden gemaakt, nog niet te zien.

Wetenschappers hebben het Very Large Array (VLA) voor het eerst in twee decennia weer op Cygnus A gericht. En dat leidt tot een grote verrassing. Nabij het hart van het sterrenstelsel is een helder object te zien. Dat object moet ergens in de laatste twee decennia zijn verschenen, want op beelden die VLA in 1996 van Cygnus A maakte, is het niet te zien. “Dit nieuwe fenomeen is zo helder dat we het absoluut op eerdere beelden gezien zouden hebben,” vertelt onderzoeker Rick Perley. “Het betekent dat het ergens tussen 1996 en nu moet zijn geactiveerd.”

Het VLA bracht het centrale deel van Cygnus A in 1989 al eens in beeld. Het resultaat zie je hier. Afbeelding: Perley, et al., NRAO / AUI / NSF.
En recent werd hetzelfde deel van het sterrenstelsel in beeld gebracht. De heldere vlek nabij het hart van het stelsel is duidelijk zichtbaar. Afbeelding: Perley, et al., NRAO / AUI / NSF.

Supernova of een zwart gat?
Maar wat is het? Wetenschappers weten het nog niet precies. Er zijn twee opties. Of het is een supernova-explosie. Of het een uitbarsting van een tweede superzwaar zwart gat dat in een nauwe baan rond het centrale superzware zwarte gat van Cygnus A cirkelt. Voor nu lijkt de laatstgenoemde verklaring het meest aannemelijk. Het object is namelijk al heel lang heel helder en dat is iets wat niet past bij de verschillende typen supernova’s die ons nu bekend zijn. “Vanwege deze uitzonderlijke helderheid, achten we de supernova-verklaring onwaarschijnlijk,” stelt onderzoeker Vivek Dhawan.

Fusie
Als het heldere object een zwart gat is, kan dat ons meer vertellen over de geschiedenis van Cygnus A. Zo wijst de aanwezigheid van een tweede zwarte gat erop dat Cygnus A in het naar astronomische begrippen recente verleden gefuseerd is met een ander sterrenstelsel.

Nog een fusie
Daarnaast kan de ontdekking ons ook meer vertellen over de toekomst van Cygnus A. Als het heldere object een zwart gat is, dan zit er slechts 1500 lichtjaar tussen het primaire en daaromheen cirkelende secundaire zwarte gat van Cygnus A. Nog niet eerder hebben onderzoekers twee zwarte gaten aangetroffen die zo dicht bij elkaar in de buurt staan. Het lijkt dan ook heel aannemelijk dat de twee zwarte gaten in de toekomst eveneens gaan fuseren.

Maar stel nu dat het heldere object inderdaad een zwart gat is, waarom heeft het VLA het dan niet eerder gezien? De onderzoekers denken dat wel te kunnen verklaren. Waarschijnlijk is het zwarte gat nu zichtbaar, omdat het een nieuwe bron van voedsel heeft gevonden: gas dat verstoord werd door de fusie van de sterrenstelsels of een ster die iets te dicht bij het zwarte gat in de buurt kwam. En wanneer materie te dicht bij een zwart gat in de buurt komt, wordt deze sterk verhit en gaat het zwarte gat waarneembare straling afgeven.

Bronmateriaal

"VLA Reveals New Object Near Supermassive Black Hole in Famous Galaxy" - NRAO
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Bill Saxton, NRAO / AUI / NSF

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd