Stel dat we de evolutie die alle organismen op aarde hebben doorgemaakt opnieuw, vanaf het begin, zouden doormaken. Zou dat dan resulteren in exact dezelfde organismen? Of zouden er hele ander wezens ontstaan? Een nieuw onderzoek komt met antwoorden!
Het is een lastig vraagstuk waar onderzoekers al een tijdje over discussiëren. Als we de evolutie over zouden kunnen doen, zou dat dan hetzelfde resultaat hebben? Sommige wetenschappers denken van niet. Ze stellen dat kleine gebeurtenissen – een storm die het leefgebied van een bepaalde soort vernietigt of een jaar waarin insecten het heel erg moeilijk hebben – er voor kunnen zorgen dat soorten een andere kant opgaan. Andere wetenschappers benadrukken weer dat er genoeg voorbeelden te noemen zijn van soorten die op verschillende plekken op aarde, in vergelijkbare leefgebieden wonen en zich – geheel onafhankelijk van elkaar en terwijl ze aan verschillende omstandigheden zijn blootgesteld – tot soorten ontwikkeld hebben die heel sterk op elkaar lijken.
Op zoek naar antwoorden
Een lastige vraag dus. Want hoe kunnen we nu achterhalen of een herhaling van de evolutie hetzelfde resultaat zou hebben? Wetenschappers van de universiteit van Californië, Davis denken een manier gevonden te hebben en pasten deze direct toe.
Hagedissen
De onderzoekers bestudeerden hagedissen uit het Anolis-geslacht op Cuba, Hispaniola, Jamaica en Puerto Rico. De hagedissen koloniseerden deze eilanden – die allemaal hetzelfde klimaat hadden en ook ecologisch vergelijkbaar waren – ongeveer veertig miljoen jaar geleden. De hagedissen gingen zich vermenigvuldigen en ontwikkelden zich tot uiteenlopende soorten. De onderzoekers verzamelden 100 verschillende soorten Anolis-hagedissen, afkomstig van de vier eilanden. Vervolgens vergeleken ze de hagedissen met elkaar. Ze ontdekten dat de evolutie op elk eiland geresulteerd had in vergelijkbare hagedissen die ook in vergelijkbare leefgebieden woonden.
Adaptief landschap
Maar daar bleef het niet bij. De onderzoekers konden op basis van hun studie ook een ‘adaptief landschap’ voor de hagedissen opstellen. Een adaptief landschap is een basisbeginsel uit de evolutionaire biologie. In zo’n adaptief landschap wordt de natuurlijke selectie binnen een bepaalde populatie in kaart gebracht. De onderzoekers doen dat aan de hand van pieken en dalen. Een piek in een adaptief landschap staat voor verschillende factoren die vanuit het oogpunt van natuurlijke selectie positief zijn. De dalen voor negatieve factoren. Soorten met vergelijkbare gewoonten zullen zich rond dezelfde piek verzamelen. In het geval van de Anolis-hagedissen zijn er verschillende leefgebieden mogelijk. De hagedissen leven bijvoorbeeld in de stam van bomen of in het gras. Elk leefgebied vraagt weer om andere aanpassingen en resulteert dus in een andere adaptieve piek. De onderzoekers ontdekten dat het adaptieve landschap van de vier eilanden vergelijkbaar is.
Dus: hoewel de hagedissen op andere eilanden wonen, hebben ze te maken met hetzelfde adaptieve landschap met dezelfde niches, mogelijkheden en beperkingen. De hagedissen evolueerden daardoor – totaal onafhankelijk van elkaar – tot soorten die enorm sterk op elkaar lijken. Het onderzoek suggereert dat de evolutie voorspelbaarder is dan gedacht.
