Dat slaap belangrijk is voor het geheugen, wisten we al. Nieuw onderzoek toont aan dat het reactiveren van herinneringen tijdens de slaap invloed heeft op de geheugenconsolidatie: de opslag van herinneringen uit het kortetermijngeheugen in het langetermijngeheugen.
Wanneer we veel waarde hechten aan informatie, bijvoorbeeld wanneer het belangrijk is om geld te verdienen, kunnen we dit beter onthouden. Waarom dat zo werkt? De herinnering heeft meer kans op herhaling en consolidatie tijdens de slaap waardoor we hem beter terughalen op een later tijdstip of andere dag. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek.
Manipulatie
Bij het onderzoek aan de Northwestern University moesten de deelnemers de locaties van voorwerpen op een beeldscherm onthouden. Elk voorwerp had een bepaalde waarde die de deelnemers konden verdienen wanneer zij verder in het onderzoek, bijvoorbeeld na een nachtje slapen, de goede plek van het voorwerp konden aanwijzen. Wat de onderzoekers eigenlijk deden was de waarde van de herinneringen manipuleren: met het ene voorwerp konden de deelnemers meer verdienen dan met het andere. En dus was het ene ook belangrijker om te onthouden dan het andere. Dat de deelnemers voor het onderzoek ook moesten slapen, bood de mogelijkheid om tijdens de slaap herinneringen met een lage waarde te reactiveren zodat de proefpersonen deze minder belangrijke informatie ook beter onthielden.
Associatie
Bij het tonen van elk voorwerp op het scherm, kregen de deelnemers een geluidje te horen. Zo hoorden zij bij de fluitketel bijvoorbeeld een fluitje. Tijdens de waak en slaap kregen ze sommige van deze geluiden zacht te horen. De associatie met het voorwerp en het bijhorende winbedrag activeerden zij hierdoor opnieuw. De bedoeling hiervan was om de deelnemers ook te herinneren aan de voorwerpen met een lage waarde zodat zij deze ook beter konden herinneren. Achteraf bleken de deelnemers de voorwerpen beter op het scherm te vinden wanneer ze het bijpassende geluid tijdens de slaap hadden gehoord. “We denken dat die informatie tijdens de slaap in feite gereactiveerd wordt,” vertelt hoofdauteur van het onderzoek Delphine Oudiette. “We lokten de reactivering uit door de geluiden te laten horen.”
Reactivering
Veel dingen die we gedurende de dag tegenkomen en opslaan in het kortetermijngeheugen, vergeten we weer. Een van de redenen hiervan is volgens Oudiette dat we zonder herhaling de informatie verliezen. Veel van de herhaling gebeurt tijdens de slaap. “Wat het ook is dat je tijdens de slaap aan iets herinnert, het bepaalt wat je later herinnert en vergeet,” zegt Ken Paller, een van de onderzoekers en hoofd van Cognitieve Neurowetenschappen aan de universiteit.
Volgens Paller begrijpen we nog steeds niet goed hoe de selectie van informatie voor het consolidatieproces werkt. Geheugenopslag blijft in beweging. “Herinneringen in ons brein veranderen constant. Soms verbeter je de geheugenopslag door alle details te herhalen, maar misschien bemoeilijk je het juist hiermee doordat je te veel erbij ‘verzint’.” Het komt er in ieder geval op neer dat de beslissende geheugenreactivering tijdens de slaap gebeurt.
