De hersenen van een gezond persoon krimpen met 0,1 tot 0,3 procent per jaar, maar dit proces verloopt sneller bij mensen met MS. Het brein van een MS-patiënt krimpt 0,6 tot 1,2 procent per jaar. Dit komt door het afsterven van zenuwcellen.
Het is belangrijk om te voorspellen hoe snel de hersenen krimpen omdat hierdoor de ziektebeloop op de lange termijn vastgesteld kan worden.
Neurowetenschapper Veronica Popescu verdedigt maandag haar proefschrift over hersenkrimp bij MS-patiënten aan VUmc. Tijdens haar promotieonderzoek zag ze hoe hersenkrimp bij mensen met MS komt door het verminderen van het aantal zenuwcellen en zenuwuitlopers, maar ook door het kleine worden van de zenuwcellen zelf. “Er was al een vermoeden dat dit een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van hersenatrofie, maar alleen door hersenen van overleden MS-patiënten onder de microscoop te bestuderen konden we dit daadwerkelijk aantonen”, zegt Popescu.
Praktijkonderzoek
Popescu heeft in een onderzoek met 261 MS-patiënten laten zien dat ontstekingsplekjes en hersenatrofie bijdragen aan het voorspellen van het verloop van MS op een termijn van tien jaar. Hoe meer krimp en hoe groter de ontstekingsplekjes, des te slechter gaat het met mensen na tien jaar.
“Het gebruiken van metingen van hersenkrimp in de klinische praktijk gebeurt nog niet”, vertelt Popescu. “Hiervoor moeten de MRI-technieken worden verbeterd. Daarnaast moet deze methode nog gevalideerd worden, dat wil zeggen dat er duidelijk moet worden vastgesteld in hoeverre andere factoren behalve MS de mate van hersenatrofie kunnen beïnvloeden, zoals wanneer een MS-patiënt ook een andere ziekte heeft of het effect van uitdroging. Als dat is vastgesteld, kan de mate van hersenkrimp gebruikt worden om het ziekteverloop te voorspellen en kan er al in een vroege fase gestart worden met een passend behandelplan.”
MS
MS is waarschijnlijk een auto-immuunaandoening, die niet of nauwelijks voorkomt in landen dichter bij de evenaar. Het immuunsysteem beschadigt eigen weefsel, namelijk myeline en axonen van het centraal zenuwstelsel. Bij een patiënt kunnen neurologische stoornissen ontstaan. Er wordt veel onderzoek gedaan naar MS, omdat in westerse landen gemiddeld één op de duizend mensen aan deze ziekte lijdt. Uit eerder onderzoek is gebleken dat cannabis MS-patiënten kan helpen, dat een bloedtest MS negen jaar van tevoren kan voorspellen en dat MS in muizen een halt toe te roepen is dankzij een nanodeeltje.
