Het Arctisch klimaat is niet meer: noordpoolgebied krijgt nu al een compleet nieuw klimaat

Vergeet een wit en bevroren continent. Hogere temperaturen en regen hebben de overhand.

Weerpatronen op de bovenste breedtegraden variëren altijd van jaar tot jaar. Soms ligt er meer of minder zee-ijs, komen er koudere of juist warmere winters voor of vinden er langere of kortere regenseizoenen plaats. Toch is de huidige situatie anders, zo stellen onderzoekers in een nieuwe studie. Het noordpoolgebied is nu zo aanzienlijk opgewarmd, dat de jaarlijkse variabiliteit buiten de grenzen van eerdere fluctuaties komt. En dat luidt het begin in van een nieuw Arctisch klimaat.

Studie
In de studie gebruikten de onderzoekers honderden gedetailleerde computersimulaties en observaties van Arctische klimaatomstandigheden. Deze enorme stapel gegevens stelde hen vervolgens in staat om het ‘oude Noordpoolgebied’ – ofwel; hoeveel variabiliteit er van jaar tot jaar van nature voorkomt – goed te omschrijven. Vervolgens bepaalden de onderzoekers de invloed van de door de mens veroorzaakte opwarming en wanneer de natuurlijk voorkomende fluctuaties volledig buiten hun grenzen worden geduwd.

Verschillen
De bevindingen zijn schrijnend. Want het oude Arctisch klimaat is volgens de onderzoekers al verdwenen. Het Arctisch zee-ijs is in de afgelopen decennia zo hard gesmolten, dat zelfs een ongewoon koud jaar niet langer de hoeveelheid zee-ijs dat nog halverwege de 20e eeuw in de zomer op de zeeën rust, kan evenaren. Ook de luchttemperaturen in de herfst en winter zijn gestegen, wat zal resulteren in volledig nieuwe omstandigheden halverwege deze eeuw. Bovendien zal het in maanden dat er eerst nog sneeuw naar beneden dwarrelde, nu regenen. Het betekent dat het snel opwarmende noordpoolgebied is begonnen aan een tragische overgang naar een compleet ander klimaat.

Door de snelle opwarming ontstaat er in het noordpoolgebied een heel ander klimaat. Afbeelding: Simmi Sinha, © UCAR

De veranderingen in het noordpoolgebied zijn razendsnel gegaan. De gemiddelde omvang van het zee-ijs in september, wanneer het zijn jaarlijkse minimum bereikt, is bijvoorbeeld met een slordige 31 procent afgenomen sinds het eerste decennia van satellietmetingen (1979-1988). “De snelheid van de verandering is opmerkelijk,” zegt hoofdauteur van de studie Laura Landrum. “Veranderingen gaan zo snel, dat waarnemingen van weerpatronen niet meer laten zien wat je volgend jaar kunt verwachten. De Noordpool ervaart nu al een heel ander klimaat in vergelijking met enkele decennia geleden.”

Klimaatfeedback
Dat de veranderingen in het Noordpoolgebied zo hard gaan is niet heel verwonderlijk. Het Noordpoolgebied warmt bijna twee keer sneller op dan de rest van de aarde. Dit wordt toegeschreven aan een proces dat ook wel ‘klimaatfeedback’ wordt genoemd: een gevolg van klimaatverandering dat klimaatverandering versterkt. Simpelweg komt dit erop neer dat naarmate de aarde warmer wordt, de temperaturen in het noordpoolgebied sneller stijgen dan het mondiale gemiddelde. Een belangrijke reden hiervoor is dat het zee-ijs in de zomer snel afneemt. Zee-ijs reflecteert zonlicht. Wanneer het verdwijnt, komen de onderliggende wateren bloot te liggen. Deze zijn veel donkerder van kleur en reflecteren geen zonlicht, maar absorberen het juist. Bovendien wordt relatief warme oceaanwater in de winter niet meer zo goed afgeschermd door de isolerende eigenschappen van dik zee-ijs. En zo kan het verdwijnen van zee-ijs de lokale opwarming versterken.

Maar wat betekent een nieuw klimaat precies voor het noordpoolgebied? In de komende decennia zal de regio grotendeels ijsvrije omstandigheden kunnen gaan ervaren, zo stellen de onderzoekers. Verschillende modellen geven bijvoorbeeld aan dat er tegen het einde van de eeuw gedurende drie tot tien maanden per jaar geen ijs meer ligt. Ook zullen de temperaturen aanzienlijk hoger liggen. Allereerst is het de beurt aan de luchttemperatuur boven de oceaan, die in de eerste helft of in het midden van deze eeuw verder zal stijgen. De luchttemperaturen boven land nemen waarschijnlijk pas later in deze eeuw toe. Bovendien zal de seizoensgebonden neerslagcyclus tegen het midden van de eeuw drastisch veranderd zijn. Als we doorgaan met het uitstoten van grote hoeveelheden broeikasgassen, zal het regenseizoen rond 2050 met 20-60 dagen zijn toegenomen en tegen het einde van de eeuw zelfs met 60-90 dagen. In sommige arctische streken kan er rond 2100 zelfs in elke maand van het jaar regen vallen.

Dit veranderende klimaat heeft verstrekkende gevolgen voor ecosystemen, waterbeheer, overstromingen en de infrastructuur. De bevindingen zijn dan ook stuitend. “Het noordpoolgebied zal waarschijnlijk te maken krijgen met extremen in zee-ijs, temperatuur en neerslag die heel anders zijn dan wat we tot nu toe hebben meegemaakt,” zegt Landrum. “We zullen ‘het Arctisch klimaat’ moeten herdefiniëren.”

Bronmateriaal

"Arctic transitioning to a new climate state" - UCAR

Afbeelding bovenaan dit artikel: skeeze via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd