Het evolutionaire nut van vergelijken

verleden

Wat doe ik voor de kost? Hoe woon ik? Heb ik een leuke relatie? Constant vergelijken we onze situatie met het verleden en met de situatie van anderen. Waarom? Wetenschappers ontdekken dat het ons evolutionair voordeel geeft.

Al ons gedrag is min of meer terug te herleiden naar de evolutie. Hoe we ons gedragen, is namelijk met een reden. Ook dat we onze situatie constant vergelijken met de situatie in het verleden heeft een reden. Het blijkt dat het ons evolutionair voordeel geeft: we kunnen ons aanpassen als onze omgeving plots verandert.

Verleden
Wetenschappers aan de University of Bristol maakten een wiskundig model om te begrijpen hoe dieren zich gedragen wanneer ze onzeker zijn over het patroon van de veranderende omgeving. Wanneer een dier gewend is aan ‘luxe’ en de situatie verslechtert ineens voor hem, dan werkt hij minder hard dan dieren die al langere tijd aan slechte condities gewend zijn. Het model komt overeen met onderzoeksresultaten van eerder onderzoek in de jaren veertig. Wetenschappers trainden ratten om langs een doorgang te rennen om voedselbeloningen te verdienen. Ratten renden langzamer voor kleine beloningen als ze gewend waren aan grotere voedselbeloningen. De controleratten die alleen gewend waren aan kleinere beloningen renden sneller. Dit zogenoemde ‘contrast effect’ was ook bij onderzoek naar bijen, spreeuwen en verschillende zoogdieren waaronder een pasgeboren mensenbaby, te zien. Tot nu was er echter nog geen overtuigende verklaring voor waarom die dieren en wij mensen ons zo gedragen.

Verandering
Tim Fawcett, één van de schrijvers van de paper in Science , vertelt dat we ons laten drijven door onzekerheid. “In veranderende omgevingen, kunnen ervaren situaties uit het verleden een waardevolle indicatie geven van hoe dingen in de toekomst zullen zijn.” Hiermee bepaalt het hoe dieren, waaronder wij mensen, kunnen reageren op een huidige situatie. Als iemand gewend is aan goede levenscondities, denkt hij dat de wereld over het algemeen goede condities heeft. Als die condities ineens omslaan in slechte omstandigheden, interpreteren wij dat als een tijdelijke dip en verwachten we dat de goede omstandigheden snel weer terug zullen komen. Dieren en mensen die gewend zijn aan slechte omstandigheden reageren anders: als de situatie slechter wordt, denken ze dat het zo slecht zal blijven en kunnen ze het zich niet permitteren om te rusten. Ze moeten op zoek naar betere omstandigheden. Wanneer de situatie ineens verbetert, werken de dieren die het voorheen slecht hadden ook harder voor voedsel, omdat ze dan denken dat de situatie tijdelijk is.

Het verleden bepaalt dus hoe we reageren op veranderende omstandigheden die we niet verwachtten. We doen het omdat we zo geëvolueerd zijn. “Door eerdere ervaringen zijn we in staat ons gedrag aan te passen zodra situaties veranderen,” vertelt Fawcett. Hij benadrukt dat de natuurlijke wereld veranderlijk en onvoorspelbaar is. Hierdoor speelt de omgeving een belangrijke rol in hoe we ons gedragen en kunnen we begrijpen waar ons gedrag vandaan komt.

Bronmateriaal

" Why animals compare the present with the past" –University of Bristol.
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Levente Daczó (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd