Het onweert op de Noordpool: wat is er aan de hand?

Hoewel onweer in het noordpoolgebied tot nu toe zelden voorkwam, zal het zich in de komende jaren steeds vaker voltrekken.

Op 11 augustus kwam de weerdienst van Alaska met een belangrijke waarschuwing naar buiten: op slechts 500 kilometer afstand van de Noordpool was onweer gedetecteerd. Meteorologen waren met stomheid geslagen. Want onweer op de Noordpool? Dat leek wel heel onwaarschijnlijk in het betreffende klimaat.

Onweer
Toch bleek het ongelogen. In de Noordelijke IJszee ten noorden van de Laptevzee, net boven Siberië, werden 58 ontladingen genoteerd. Meerdere Amerikaanse weersatellieten passeerden vervolgens het gebied. En ook deze satellietbeelden onthulden duidelijk typische ‘onweerswolken’. Het is een vrij eigenaardige en zeldzame toestand. Want tussen 2012 en 2018 onweerde het slechts drie keer in het gebied. Bovendien ging het per keer om hoogstens zeven ontladingen.

Bliksemdetecties in het noordpoolgebied. De blauwe stippen (rode cirkel) zijn ontladingen op de avond van 10 augustus. De buien trokken noordoostwaarts in de nacht naar 11 augustus (groene stippen). Bron: Vaisala

Zeldzaam
In het noordpoolgebied onweert het dus niet vaak. Dat komt omdat er voor het ontstaan van een onweersbui warmte, vocht en tot op grote hoogte onstabiele lucht nodig is. Ingrediënten die veelvuldig aanwezig zijn in tropische gebieden, maar die in het barre noordpoolgebied een ware zeldzaamheid zijn. De vraag is daarom helder: wat is er momenteel op de Noordpool aan de hand?

Warme temperaturen
Het antwoord op die vraag zit ‘m in ons opwarmende klimaat. Deze zomer zijn er in het noordpoolgebied recordhoge temperaturen gemeten. Dit leidde tot natuurbranden en veel smeltend ijs. Zo lieten onderzoekers halverwege juli weten dat er zo’n 100 intense en lang standhoudende natuurbranden waren gespot in het Arctisch gebied. Aangenomen wordt dat hogere temperaturen en grotere droogte in de zomermaanden het ontstaan van de branden bevordert. Bovendien is bekend dat het noordpoolgebied als geen ander kampt met de gevolgen van klimaatverandering. Zo warmt deze regio bijna twee keer sneller op dan de rest van de aarde.

Ontstaan onweer
Het waargenomen onweer is ontstaan door een bel met warme, vochtige lucht afkomstig uit Siberië. Daar was het in de eerste helft van augustus op 750 meter hoogte zo’n zeven graden warmer dan normaal. Noordwaarts trekkende Siberische luchtmassa’s koelen normaal gesproken vrij snel af. Maar deze zomer is ook de watertemperatuur in de Laptevzee abnormaal warm. Zo werden er waarden van 3 tot 5 graden Celsius gemeten tot ver buiten de kust.

Onderzoekers voorspellen dat deze trend zich in de toekomst zal voortzetten. We kunnen er dus vanuit gaan dat er in de komende jaren nog veel meer onweersbuien op de Noordpool de revue zullen passeren. Ook houden onderzoekers de temperatuurstijging in het gebied nauwlettend in de gaten. Want zelfs als de mondiale temperatuur ‘slechts’ met twee graden Celsius stijgt, blijft er niet veel van het zee-ijs dat het Arctisch gebied rijk is, over.

Bronmateriaal

"Verbazing over onweer nabij Noordpool" - KNMI

Afbeelding bovenaan dit artikel: Pexels / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd