Niet de cellen, maar het unieke immuunsysteem maakt de naakte molrat waarschijnlijk vrijwel immuun voor kanker.
Naakte molratten zijn merkwaardige beestjes. Ze kunnen bijvoorbeeld erg oud worden en blijken vrijwel immuun te zijn voor kanker. Vooral in laatstgenoemde zijn wetenschappers erg geïnteresseerd en talloze studies passeerden al de revue. Hoewel onderzoekers dachten deze bijzondere eigenschap van de naakte molrat steeds beter te doorgronden, geeft een nieuw onderzoek het verhaal van de kankerresistente naakte molrat een verrassende wending.
Naakte molratten (Heterocephalus glaber) zijn gravende knaagdieren afkomstig uit Oost-Afrika. Onder wetenschappers is de naakte molrat mateloos populair. En dat is ook niet zo gek. Het tamelijk onaantrekkelijke beestje beschikt namelijk over heel wat indrukwekkende eigenschappen. Zo kunnen ze wel een respectabele leeftijd van 37 jaar bereiken en is het het enige koudbloedige zoogdier ter wereld. Hoewel dat al vrij merkwaardig is, houdt het hier nog niet op. Zo kan het diertje zeker achttien minuten zonder zuurstof, heeft het veel CO2 nodig om te kunnen functioneren en schijnt hij ongevoelig te zijn voor sommige vormen van pijn. Onderzoekers hopen dat de studies handvatten bieden om ook mensen langer gezond te laten leven.
Toe nu toe werd gedacht dat naakte molratten bijna nooit kanker kregen omdat hun gezonde cellen niet in kankercellen zouden kunnen transformeren. Toch blijkt dit een los eindje te hebben. In de nieuwe studie analyseerden de onderzoekers 79 verschillende cellijnen (een verzameling gelijke cellen) gegroeid uit vijf verschillende weefsels (darm, nier, alvleesklier, long en huid) van 11 verschillende naakte molratten. Vervolgens infecteerden de onderzoekers deze cellen met genen waarvan bekend is dat ze kanker veroorzaken in de cellen van andere knaagdieren, zoals muizen en ratten. Opvallend genoeg begonnen de gezonde cellen van de naakte molratten toch in kankercellen te veranderen. “Tot onze verbazing begonnen de geïnfecteerde cellen zich te vermenigvuldigen,” vertelt onderzoeksleider Fazal Hadi. “Door deze versnelde groei wisten we dat ze in kankercellen waren veranderd.”
Immuunsysteem
Het experiment wijst uit dat de immuniteit voor kanker van de naakte molrat dus niet ligt aan zijn cellen. Maar wat ligt er dan ten grondslag aan het kankervrije bestaan van de naakte molrat? Volgens de onderzoekers onderscheidt de naakte molrat zich door de micro-omgeving: het complexe systeem van cellen en moleculen rond een cel, inclusief het immuunsysteem. Interacties met deze micro-omgeving zouden ervoor zorgen dat tumoren zich niet kunnen ontwikkelen. Tot deze bevinding komen de onderzoekers nadat ze de in kanker veranderde cellen in muizen hadden geïnjecteerd. Binnen enkele weken vormden de muizen tumoren. Dit suggereert dat unieke omstandigheden in het lichaam van de naakte molrat de verdere ontwikkeling van kanker verhindert.
Kankervrij
Samengevat betekent het dat – in tegenstelling tot wat eerder werd beweerd – de cellen van naakte molratten wel in kankercellen kunnen veranderen. Maar dankzij bepaalde mechanismes in het lichaampje van het beestje, wordt de vermenigvuldiging van deze kankercellen een halt toegeroepen. “De resultaten zijn verrassend en hebben ons begrip over de kankerresistentie van naakte molratten volledig veranderd,” aldus onderzoeker Walid Khaled. “Als we kunnen begrijpen wat er zo speciaal is aan het immuunsysteem van deze dieren en hoe dit hen beschermt tegen kanker, kunnen we mogelijk interventies ontwikkelen om de ziekte bij mensen te voorkomen.” En dat laatste is het voornamelijke doel. Door te begrijpen wat de naakte molrat precies immuun maakt voor kanker, kunnen we ook ons begrip over de vroege stadia van de ziekte bij mensen verbeteren. Dit kan vervolgens leiden tot betere behandelplannen, of zelfs tot nieuwe manieren waarop we de ziekte kunnen voorkomen.
Vervolgonderzoek ligt al in het verschiet. Want de onderzoekers willen graag helder krijgen welke mechanismen voorkomen dat kankercellen van de naakte molrat zich ontwikkelen tot tumoren. Het team wil zich met name gaan richten op het unieke immuunsysteem van het beestje. Ons immuunsysteem speelt bijvoorbeeld ook een cruciale rol in de bescherming tegen kanker, aangezien het kankercellen doodt en opruimt. En daarom is dit een hele interessante weg om in te slaan.
