Onderzoekers stellen dat het water niet verdwenen is, maar zich nog altijd op de rode planeet bevindt!
Miljarden jaren geleden was de rode planeet een stuk blauwer. Wetenschappers vermoeden dat Mars in een ver verleden warm en vochtig was en dat water rijkelijk over het oppervlak stroomde. De vraag waar onderzoekers zich echter het hoofd over breken is: waar is al dat water gebleven? In een nieuwe studie komen onderzoekers met het verrassende antwoord.
Water
Dat wetenschappers denken dat met water gevulde rivieren ooit rijkelijk over het oppervlak van Mars stroomden, is niet voor niets. Op Mars zijn namelijk talloze tekenen te vinden die erop wijzen dat er over de planeet ooit grote hoeveelheden water vloeiden. Denk aan golvende landstrepen zichtbaar vanuit de ruimte, aftakkingen en rivierbeddingen. In de nieuwe studie ontdekten onderzoekers dat de rode planeet ongeveer vier miljard jaar geleden genoeg water herbergde om de hele planeet te hullen in een oceaan van ongeveer 100 tot 1500 meter diep. Dit volume is ongeveer gelijk aan de helft van de Atlantische Oceaan op aarde. Maar een miljard jaar geleden was Mars ineens volledig opgedroogd en veranderd in de koude en dorre plek van vandaag de dag.
Gelekt
Wetenschappers veronderstellen dat een deel van al het water dat Mars ooit rijk was, via de atmosfeer de ruimte in is gelekt. Maar nu blijkt dat een dergelijke proces niet verantwoordelijk kan zijn voor het gehele verlies van water. “Het verklaart niet volledig de gegevens die we hebben over hoeveel water er ooit op Mars bestond,” zegt onderzoeksleider Eva Scheller. Het team bestudeerde de hoeveelheid water op de rode planeet in al zijn vormen (damp vloeistof en ijs) en de chemische samenstelling van de huidige atmosfeer en de korst, waarbij met name werd gekeken naar de verhouding tussen deuterium en waterstof in de Marsatmosfeer.
Waterstofatomen
Dat laatste is met net name interessant. Water bestaat namelijk uit waterstof en zuurstof. Maar niet alle waterstofatomen zijn aan elkaar gelijk. De overgrote meerderheid van waterstofatomen heeft slechts één proton in de atoomkern, terwijl een luttele fractie ervan (ongeveer 0,02 procent) een proton en een neutron in de kern heeft en daardoor ook wat ‘zwaarder’ is. De lichtere waterstof ontsnapt makkelijker aan de zwaartekracht van een planeet dan zijn zwaardere tegenhanger. En zoals uit de verhouding tussen deuterium en waterstof in de Marsatmosfeer blijkt, is het volgens de onderzoekers onwaarschijnlijk dat al het water op Mars zo de ruimte in is gelekt: dan zou er een grote hoeveelheid deuterium in de atmosfeer achtergebleven en detecteerbaar moeten zijn.
Verrassende wending
De onderzoekers komen tot een interessante conclusie die het verhaal van Mars’ verdwenen water een verrassende wending geeft en de huidige heersende theorieën uitdaagt. Ze stellen dat het water op Mars niet verdwenen is, maar dat het zich nog altijd op de rode planeet bevindt. Een groot deel van het water – tussen de 30 en 99 procent – zou namelijk zomaar eens vast kunnen zitten in mineralen in de korst. “Het water op onze eigen planeet wordt voortdurend gerecycled via platentektoniek,” legt onderzoeker Michael Meyer uit. “Op Mars gebeurt dat niet. En dus zit een deel van het water nu opgesloten in de korst.” Op aarde smelt de oude korst in de mantel en wordt er een nieuwe korst op de plaatgrenzen gevormd, waarbij water en andere moleculen via vulkanisme terug in de atmosfeer worden gespuwd. Mars heeft geen tektonische platen. Als het oppervlak dus opdroogt, is dit permanent.
Het onderzoek en de bevindingen die in het wetenschappelijke artikel worden geschetst, plaatsen de mysterieuze klimaatverandering op Mars in een geheel nieuwe context. Of de onderzoekers het echter bij het juiste eind hebben, zal nog moeten blijken. Hier is ook een rol weggelegd voor de Perseverance rover, die momenteel op de rode planeet vertoeft. NASA is van plan om tijdens de missie van Perseverance niet alleen te speuren naar leven, maar tevens verschillende Marsmonsters verzamelen, die tijdens toekomstige ruimtemissies opgepakt en naar de aarde gebracht kunnen worden. En met deze monsters bij de hand kunnen onderzoekers de theorieën over de drijvende kracht achter de raadselachtige Martiaanse klimaatverandering veel grondiger bestuderen.
