Hieperdepiep hoera! Ruimtetelescoop Hubble viert zijn 30e verjaardag!

En dus trakteert de telescoop traditiegetrouw op een prachtige foto!

Het is vandaag precies 30 jaar geleden dat de Amerikaanse en Europese ruimtevaartorganisaties de ruimtetelescoop Hubble lanceerden. En dat wordt natuurlijk gevierd! En traditiegetrouw trakteert Hubble daarbij niet op taart, maar op een spectaculaire ruimtefoto. Dit keer schitteren op die foto twee nevels die samen onderdeel uitmaken van een stervormingsgebied in de Grote Magelhaense Wolk. Helemaal rechts zie je een grote rode nevel die wordt aangeduid als NGC 2014. En links schittert de veel kleinere, blauwkleurige nevel NGC 2020. In NGC 2014 zijn verschillende monsterachtige sterren te vinden. Bijvoorbeeld de heldere exemplaren in het hart ervan. Ze zijn stuk voor stuk 10 tot 20 keer zwaarder dan onze eigen toch ook behoorlijk indrukwekkende moederster, de zon. De blauwe nevel is ondertussen gecreëerd door één enkele monsterachtige ster die zeker 200.000 keer feller was dan onze zon en – eenmaal aan het einde van zijn leven gekomen – zijn buitenste lagen heeft afgestoten.

Afbeelding: NASA / ESA & STScI.

Ruimtetelescoop Hubbelde nestelde zich dertig jaar geleden in een baan rondom de aarde en veranderde onze kijk op het heelal radicaal. Het ene na het andere kosmische geheim werd door Hubble blootgelegd, zowel in als buiten ons zonnestelsel. Zo was het Hubble die ontdekte dat Pluto niet één, maar vijf manen had. Maar het was ook Hubble die water ontdekte in de atmosfeer van planeten buiten ons zonnestelsel. Daarnaast gaf de telescoop meer inzicht in de leeftijd van ons universum en onthulde Hubble dat het universum versneld uitdijt.

Foto’s
Maar de meesten van ons zullen Hubble toch vooral ook kennen van de spectaculaire foto’s die deze al dertig jaar lang maakt. Want wat heeft de telescoop veel adembenemende beelden afgeleverd. Enorm bekend – en populair – is bijvoorbeeld de foto die Hubble maakte van de Krabnevel. We zien hier het spectaculaire stoffelijk overschot van een ster.

Afbeelding: NASA / ESA / Allison Loll / Jeff Hester (Arizona State University) / Davide De Martin (ESA/Hubble).

Maar ook de foto met daarop de stof- en gaspilaren die onderdeel uitmaken van de Arendnevel, zullen velen zijn bijgebleven.

Afbeelding: NASA / ESA / Hubble and the Hubble Heritage Team.

En zo heeft Hubble heel wat kosmische verschijnselen vereeuwigd. Waaronder ook verschijnselen waar we ons 30 jaar geleden geen voorstelling van konden maken. Of waarvan het bestaan alleen in theorie verondersteld kon worden. Denk bijvoorbeeld aan het interstellaire object 2I/Borisov dat Hubble eind vorig jaar vereeuwigde.

In zijn lage werkzame leven heeft Hubble zo’n 1,4 miljoen observaties uitgevoerd. De door de ruimtetelescoop verzamelde data resulteerde al in de publicatie van meer dan 17.000 wetenschappelijke artikelen. En naar verwachting gaan er nog veel meer nieuwe inzichten en ontdekkingen schuil in de enorme dataset die Hubble in de afgelopen decennia heeft voortgebracht.

Probleempjes
Maar nu we toch aan het terugblikken zijn op het roemrijke leven van de jarige Hubble moeten we ook concluderen dat het niet altijd rozengeur en manenschijn was. Zo had het niet veel gescheeld of de missie was uitgelopen op een fiasco. Al snel nadat Hubble zich in een baan rondom de aarde had genesteld, bleek iemand iets te enthousiast de spiegel van de telescoop te hebben gepolijst. Hierdoor was er iets te veel glas weggehaald en kon Hubble objecten op grotere afstand niet helder waarnemen. Maar NASA en ESA waren niet voor één gat te vangen. En in 1993 werden er astronauten op de telescoop afgestuurd om het euvel te verhelpen. Er werden twee instrumenten geïnstalleerd die het foutje compenseerden en waardoor Hubble alles weer wat scherper kon zien.

Evenwichtsproblemen
Maar dat was niet de enige tegenslag. Hubble kreeg in de jaren erna nog heel wat gezondheidsproblemen voor de kiezen. En nog vier keer moesten astronauten eraan te pas komen om de telescoop te repareren. Tijdens deze reparatiemissies werden onder meer Hubble’s evenwichtsproblemen en problemen met het ‘hart’ en ‘zenuwstelsel’ van de telescoop verholpen.

Het resulteert erin dat Hubble na 30 jaar nog altijd in de lucht is en onderzoek doet naar het heelal. Naar verwachting is deze zelfs fit genoeg om nog enkele jaren door te werken. En dat is maar goed ook. Want zijn opvolger – de veel krachtigere James Webb-ruimtetelescoop – staat nog steeds op aarde en wordt al jaren geplaagd door allerhande problemen waardoor de lancering keer op keer is uitgesteld. Even leek het erop dat deze volgend jaar gelanceerd kon worden, maar ook die lanceerdatum lijkt inmiddels op losse schroeven te staan. Dat Hubble voorlopig de zaak waarneemt, is dan ook een geruststellende gedachte.

Van harte, Hubble. Op naar de 35!

Bronmateriaal

"Hubble marks 30 years in space with tapestry of blazing starbirth" - Hubble
Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / ESA & STScI

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd