Vermoed je dat vlucht MH17 is neergeschoten door Israël? En geloof je in chemtrails, waarbij bepaalde chemische stoffen moedwillig in de atmosfeer worden verspreid? Mogelijk ben je dan iemand die gevoelig is voor complottheorieën. Computerwetenschappers hebben onderzocht of samenzweringstheorieën op dezelfde manier verspreid worden via sociale media als wetenschappelijk nieuws.
Computerwetenschapper Alessandro Bessi en zijn collega’s van het Instituut voor Geavanceerde Studies in Italië hebben 270.000 Facebook-posts op 73 verschillende Facebook-pagina’s geanalyseerd. Ook onderzochten ze hoe vaak er werd gereageerd op een post of hoe vaak een bericht werd geliked of gedeeld. De 270.000 posts werden in totaal bijna tien miljoen keer geliked.
Geen verschil in consumptie
Opvallend is dat het alternatieve nieuws op dezelfde manier wordt geconsumeerd als het wetenschappelijke nieuws. De verhoudingen likes per reactie en likes per share zijn hetzelfde. Ook is de periode tussen de eerste en laatste reactie gelijk.
Groepsvorming
Er zijn ook verschillen. Mensen die geloven in complottheorieën – de ‘believers’ – zijn sterker geneigd om complotberichten te liken en te delen dan lezers van mainstream wetenschappelijk nieuws. De onderzoekers beweren dat believers een groter verlangen hebben om samenzweringstheorieën te verspreiden.
De wetenschappers deelden de gebruikers in twee groepen in: de ‘believers’ en normale lezers. Uit de analyse blijkt dat believers graag communiceren met mensen in hun eigen groep. Dit geldt ook voor normale lezers. De groepen overlappen niet.
Twee tegenpolen
Daarnaast steken de believers minder energie in mainstream wetenschappelijk nieuws, omdat ze de tijd gebruiken om de complottheorieën te verspreiden. Lezers van wetenschappelijk nieuws reageren regelmatig op complottheorieën. Niet omdat ze het zelf geloven, maar juist om de verspreiding daarvan tegen te gaan.
Verdwijnen complottheorieën?
Gaan believers naar verloop van tijd rationeler denken? Of is er hoop voor believers dat bepaalde complottheorieën omarmd worden door de wetenschappelijke gemeenschap? De kans is klein. Beide groepen opereren los van elkaar en leden blijven bij hun standpunten. Kortom, als je nu mainstream wetenschappelijk nieuws leest, dan zal je dat ook in de toekomst blijven doen.
