Hoe is Stonehenge gebouwd? Wellicht met ballen!

In de Steentijd bouwden Britse Kelten het beroemde Stonehenge. Maar hoe? De platte stenen wegen namelijk 45 ton per stuk. Zo’n gewicht is niet zo makkelijk te tillen. Tot nu toe ging men ervan uit dat de stenen over boomstammen of op een soort houten slee naar de locatie werden vervoerd. Beide ideeën roepen vragen op, maar er is nog een derde alternatief.

Het grootste probleem met het eerste idee – rollende boomstammen – is dat er sporen te zien moeten zijn in het landschap. Het trekken van een houten slee zou teveel mankracht kosten, aldus een onderzoek uit 1997.

Holle spoorstaven met ballen
Promovendus Andrew Young van de Exeter universiteit denkt dat de stenen over ballen zijn gerold. Deze ballen lagen in holle spoorstaven (zie afbeelding boven). Hierdoor konden de stenen makkelijk vervoerd worden. Daarnaast zijn er in het verleden vele ballen gevonden nabij andere stenen cirkels in Aberdeenshire in Schotland.

“Deze ballen hebben allemaal dezelfde grootte, namelijk 70 millimeter in diameter”, zegt Young. “Daarom denk ik dat ze gezamenlijk werden gebruikt.”

Er zijn nog geen ballen nabij Stonehenge gevonden, maar volgens Young komt dit omdat de Kelten wellicht houten ballen gebruikten. Als dit het geval is, dan zijn deze ballen ondertussen allang weggerot. Houten ballen zijn lichter en makkelijker te maken.

Young testte zijn theorie door een klein schaalmodel te maken. “Ik kon met één vinger honderd kilogram duwen”, zegt Young.

Schaalmodel
Vervolgens maakte Young een groter model. Wat blijkt: zeven mensen zijn in staat om een steen met een gewicht van vier ton te duwen. Dat is even zwaar als de kleinere stenen van Stonehenge.

Maar hoe werden de grotere stenen dan vervoerd? Young vermoedt dat er geen mensen, maar ossen werden gebruikt om de zwaardere exemplaren te verplaatsen. Daarnaast gebruikten de Kelten waarschijnlijk eikenhout voor de ballen, waardoor er een sterker systeem gebouwd kon worden dan het systeem dat Young bouwde.

Niet overtuigd
Niet iedereen is het eens met Young. “Het idee is interessant, maar als er teveel druk op de ballen komt, dan kunnen de spoorstaven splijten”, aldus bouwkundig ingenieur Mark Whitby. “Lichtere stenen zijn geen probleem, maar wanneer iemand dertig tot veertig ton wil vervoeren, dan wordt het dat wel!”

Archeoloog David Batchelor vindt het idee aardig, maar beweert dat het erg veel energie kost om de ballen even groot te schaven.

Wat denkt u?
Het blijft interessant om te dromen over hoe de Kelten Stonehenge bouwden. Wat denkt u? Deel uw mening onder dit artikel!

Bronmateriaal

"Stonehenge Built With Balls?" - National Geographic

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd