Nieuw onderzoek toont aan dat mannelijke en vrouwelijke chimpansees op totaal verschillende wijze de macht grijpen. De mannetjes vechten. De vrouwtjes wachten.
Dat schrijven onderzoekers van Duke University in het blad Scientific Reports. Ze trekken hun conclusies op basis van documenten die het gedrag van ongeveer 100 wilde chimpansees in een nationaal park in Tanzania beschrijven. De gegevens beslaan een periode van meer dan veertig jaar.
Interactie
De onderzoekers spitten de gegevens door en waren met name op zoek naar interacties tussen chimpansees. Want tijdens die interacties blijkt welke rang een chimpansee heeft. Chimpansees laten soortgenoten namelijk duidelijk weten welke plek ze in de hiërarchie innemen. Zo kan een chimpansee die hoger in rang is agressief worden naar een chimpansee die lager in rang is. En chimpansees lager in rang maken een specifiek geluid waarmee ze een andere chimpansee laten weten dat ze zich aan hem of haar onderwerpen. De onderzoekers stelden niet alleen vast welke rang chimpansees hadden, maar ook hoe die rang door de tijd heen veranderde.
Man versus vrouw
Uit het onderzoek blijkt dat de mannetjes hun hoogste rang bereiken wanneer ze begin twintig zijn. Daarna zakken ze weer in de hiërarchie. Bij vrouwtjes gaat het heel anders: hun positie wordt naarmate ze ouder worden alleen maar beter. Wat verder opvalt, is dat volwassen mannetjes altijd onderaan de rangorde beginnen, terwijl de rang waarop vrouwtjes hun volwassen leven beginnen, verschilt. “Dat (moment waarop vrouwtjes volwassen worden, red.)
lijkt een cruciaal belang voor ze te zijn, omdat ze – nadat ze rond hun twaalfde levensjaar een plekje krijgen in de hiërarchie – eigenlijk weinig kunnen veranderen aan hun positie, tenzij er aan de top iets gebeurt en andere chimpansees sterven,” vertelt onderzoeker Steffen Foerster. Terwijl de mannetjes hun superieuren uitdagen en middels vechtpartijen hogerop proberen te komen, accepteren de vrouwtjes hun plek in de hiërarchie en wachten ze gewoon rustig af tot hun superieuren sterven.
Nageslacht
Dat mannetjes vechten en vrouwtjes wachten, kunnen de onderzoekers wel verklaren. Voor een mannetje is het heel belangrijk om hogerop te komen, want dan kan hij – ook al duurt zijn heerschappij maar even – heel veel vrouwtjes bevruchten en dus heel veel nageslacht op aarde zetten. “Een vrouwtje kan slechts één jong tegelijkertijd opvoeden, dus haar voortplantingssucces hangt grotendeels af van hoelang ze leeft,” legt onderzoeker Anne Pusey uit. Je zou dan ook kunnen zeggen dat vrouwtjes er – in tegenstelling tot de mannetjes – een langetermijnstrategie op nahouden. Hoewel ook vrouwtjes baat hebben bij een hoge positie – ze hebben dan toegang tot beter voedsel en hun kinderen hebben grotere overlevingskansen – wegen de voordelen van die hoge positie blijkbaar niet op tegen de nadelen die het vechten om zo’n positie met zich meebrengt.
Het onderzoek beantwoordt verschillende vragen over de chimpansee-samenleving. Maar de studie levert ook vragen op. Zo blijkt dus dat vrouwtjes wanneer ze volwassen worden niet allemaal dezelfde rang hebben: sommige vrouwtjes starten hoger in de pikorde dan anderen. Waarom? Dat wordt nu nog onderzocht.
